Ομιλία Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού, στην εκδήλωση καταδίκης των μαύρων επετείων
15/7/2014, Αμφιθέατρο Σχολής Τυφλών
Ακόμα μια χρονιά που μια τέτοια μέρα, μας ξυπνά η σειρήνα της προδοσίας. Ακόμα μια χρονιά που μας ξυπνά εκείνη η φωνή που ενημερώνει πως «επενέβην σήμερα η Εθνική Φρουρά…ο Μακάριος είναι νεκρός». Πόσα χρόνια δίσεκτα σε μια ώρα. Πόσο κακό μεγάλο σε ένα τόπο τόσο μικρό.
«Δεν θα βιαστούμε να διχοτομήσουμε το νησί. Θα περιμένουμε. Η ευκαιρία θα μας δοθεί στο πιάτο». Αυτό δήλωνε ο Ραούφ Ντενκτάς το 1962. Η ευκαιρία δόθηκε στην Τουρκία με την προδοσία του μαύρου Ιούλη του 1974. Οι ένοχοι, εκτός και εντός Κύπρου, είχαν αρχίσει χρόνια πριν, να ανοίγουν το δρόμο στον Αττίλα.
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ είχαν αποφασίσει ότι «η καλύτερη λύση για την Κύπρο είναι η διχοτόμηση». Μ΄ αυτό τον τρόπο θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν την πατρίδα μας ως κατασκοπευτική βάση∙ ως αβύθιστο αεροπλανοφόρο και ορμητήριο. Για να εξυπηρετηθεί ο στόχος, εκπονούνταν διχοτομικά σχέδια, το ένα μετά το άλλο. Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του Άτσεσον, εμπνευστή του γνωστού διχοτομικού σχεδίου, πως αν είχε στη διάθεση του τον έκτο στόλο θα διχοτομούσε την Κύπρο την επόμενη μέρα. Ο ιμπεριαλισμός ουδέποτε παραιτήθηκε από το στόχο του. Αντιθέτως, μεθόδευε συνεχώς την υλοποίηση του.
Το 1972, οι ΗΠΑ έδωσαν το «green light» κατά τον Παναγιωτάκο, για να προχωρήσουν οι χουντικοί με πραξικόπημα, όπως αναφέρει το Πόρισμα για το Φάκελο της Κύπρου. Τελικά το πραξικόπημα ματαιώθηκε. Ο Σοβιετικός πρέσβης Αστάβιν, είχε μεταφέρει την πληροφορία για το προμελετημένο έγκλημα στον Μακάριο, επιβεβαιώνοντάς του ότι στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ το 1971 συζητήθηκε το κυπριακό. Εκεί αποφασίστηκε να δοθεί λύση το συντομότερο δυνατό «που να είναι προς το συμφέρον της συμμαχίας». Άλλη μια απόδειξη του πόσο συντεταγμένα παρακολουθούσε και κατεύθυνε το ΝΑΤΟ τα πράγματα, είναι η γνωστή παρέμβαση του τότε Γενικού του Γραμματέα για την εκκλησιαστική κρίση, υπέρ των τριών μητροπολιτών.
Μήπως δεν έγιναν έτσι τα πράγματα; Μήπως όλα αυτά είναι προπαγάνδα του ΑΚΕΛ που απλώς έπεισε τους πάντες για τις αγκυλώσεις του; Μήπως όντως το πραξικόπημα και η εισβολή ήταν «τυχαία γεγονότα», που συνέβηκαν εξαιτίας της «παραφροσύνης» μιας «κλίκας εθνικοφρόνων» και του «αυθορμητισμού» των «αμούστακων παιδιών που παρασύρθηκαν από το ενωτικό όραμα»;
Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες η δεξιά και η ακροδεξιά νιώθουν πολύ άβολα για το έγκλημα της παράταξης τους ενάντια στην πατρίδα μας. Γι΄αυτό και προέβαλλαν πάντοτε τα ίδια προσχήματα. Προσχήματα όπως αυτά που ακούσαμε σήμερα από τον εκπρόσωπο τύπου του ΔΗΣΥ και τον Υπουργό Παιδείας περί «παρασυρμένων απλών ανθρώπων» που «τους εκμεταλλεύθηκαν» και περί «εμφυλίου». Το τελευταίο διάστημα επιστρατεύτηκε και το «μα δεν ήταν έτσι ακριβώς τα πράγματα», «φταίξαμε πρώτα και κύρια εμείς», «ας μην κολλάμε σε θεωρίες συνομωσίας».
Με άλλα λόγια, θέλουν σήμερα ο λαός μας «να το ξανασκεφτεί» και να δει με άλλο μάτι το βούρκο. Να ξαναγράψει η ιστορία τα ψέματα αράδα κατά το Βάρναλη, φωνάζοντας «χαίρε, ω χαίρε προδοσία». Δίχως κανένα σεβασμό σε όλους αυτούς που έζησαν τα γεγονότα. Δίχως κανένα σεβασμό σε όλους αυτούς που τους σκότωσαν τα γεγονότα. Δίχως κανένα σεβασμό στην Ιστορία.
«Παράφρονες οι χουντικοί», άρα έχουν το ακαταλόγιστο. «Παρασυρμένα παιδιά» οι ΕΟΚΑΒητατζήδες, άρα συγχωρεμένοι. «Θύματα της σοβιετικής και ακελικής προπαγάνδας οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ», άρα δεν έχουν καμία ευθύνη για τα όσα έγιναν. Αντιθέτως προσπάθησαν να μας βοηθήσουν, όπως μπορούν να μας βοηθήσουν και σήμερα.
Όμως για να πείσουν για όλα αυτά, δεν αρκεί απλώς να απαξιωθεί το ΑΚΕΛ ως μηχανισμός προπαγάνδας. Θα πρέπει να θαφτούν μια για πάντα τα εκατοντάδες τεκμήρια, για να αναποδογυριστεί η Ιστορία. Θα πρέπει να θαφτεί η υπογραφή του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γιόζεφ Λουνς στο έγγραφο της 12ης Ιουλίου 1974 με το οποίο συμφωνούσαν στη βίαιη ανατροπή του Μακαρίου και στην Τουρκική εισβολή. Το «ευχαριστώ» του Ετζεβίτ προς τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την εισβολή. Το «Πράσινο Φως» για την απόπειρα πραξικοπήματος του 1972. Η «συγνώμη» του Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, χρόνια μετά.
Θα πρέπει να εξακολουθήσουν να σφυρίζουν αδιάφορα μπροστά στο Πόρισμα της Ελληνικής Βουλής για την Κύπρο, το οποίο αποκαλύφθηκε πρόσφατα. Θα πρέπει να μείνει μια για πάντα στο περιθώριο το Πόρισμα για το Φάκελο της Κύπρου και επτασφράγιστο μυστικό οι καταθέσεις πρωταγωνιστών στην Επιτροπή. Επιμένουν μέχρι σήμερα οι μισθοφόροι της αναθεώρησης της ιστορίας να χλευάζουν την ιστορική αλήθεια όπως την υπερασπίζεται εδώ και δεκαετίες το ΑΚΕΛ. Όμως για να ολοκληρωθεί το έργο τους θα πρέπει να βρουν τρόπο να ξαναγράψουν την κατάθεση και αυτού ακόμα του Γλαύκου Κληρίδη, ο οποίος είπε χαρακτηριστικά στην Επιτροπή για το Φάκελο της Κύπρου:
«Η δική μου η εκτίμηση είναι ότι ο Κίσσιγκερ ήταν πλήρως ενήμερος ότι θα γίνει πραξικόπημα στην Κύπρο. Και αυτή η δικαιολογία που δίδει ότι επειδή έγινε τότε το “Watergate” και ήτο απασχολημένος και του διέφυγε είναι κολοκύθια…Διότι, εγώ πιστεύω ότι είχαν ακόμα συμφωνήσει και ποιαν περιοχή θα καταλάβει η Τουρκία. Και ο λόγος που δεν μπήκαν μέσα στην Αμμόχωστο ήταν διότι ήταν εκτός της συμφωνίας με τους Αμερικάνους».
Η αλήθεια όσο και αν ενοχλεί, πρέπει να λέγεται. Γιατί η Ιστορία πρέπει να διδάσκει τα πάντα. Ακόμα και το μέλλον. Μια ακόμα αλήθεια είναι πως ούτε ακόμα και αυτό το ΝΑΤΟ, ούτε ο ίδιος ο τουρκικός επεκτατισμός θα κατάφερναν να κτυπήσουν την Κύπρο αν δεν έβρισκαν πρόθυμους υπηρέτες, ντόπιους και ξένους προδότες, για να τους βοηθήσουν. Είτε επιμένουν μέχρι σήμερα να τους αθωώνουν, να τους εξαγνίζουν και να τους τιμούν, είτε όχι, το γεγονός παραμένει. Η Χούντα, ο Γρίβας και η ΕΟΚΑ Β΄ έστειλαν το λαό μας στο εκτελεστικό απόσπασμα. Η προδοσία ήταν συνειδητή, οργανωμένη και προετοιμαζόταν καιρό πριν, σε όλα τα επίπεδα. Σε ιδεολογικό, πολιτικό και στρατιωτικό.
Ο Μακάριος και το ΑΚΕΛ που τον υποστήριζε, ήταν αυτοί που ήθελαν την Κύπρο ενιαία, αδέσμευτη και ανεξάρτητη. Άρα ο Μακάριος έπρεπε να ανατραπεί και το ΑΚΕΛ να εξουδετερωθεί. Τα σχέδια για φυσική και πολιτική εξόντωση του Μακαρίου εξυφαίνονταν το ένα μετά το άλλο. Κάποια από αυτά τα υπέγραφε ο ίδιος ο Γρίβας, άλλα τα πρωτοπαλίκαρα του. Ταυτόχρονα, ο αντιΑΚΕΛισμός κορυφωνόταν, αφού το ΑΚΕΛ ήταν η μόνη και μεγάλη δύναμη που ένωνε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους στην υπεράσπιση της κοινής τους κατάκτησης· της κυπριακής ανεξαρτησίας και της Κυπριακής Δημοκρατίας. «Εάν ο Μακάριος επιθυμεί να εξιλεωθεί κάπως οφείλει σήμερον άνευ δισταγμού να πατάξη το ΑΚΕΛ. Εάν δεν αρκεί η ισχύς των κειμένων νόμων ας μεριμνήση να θεσπισθούν νέοι. Είναι εθνική ανάγκη να τεθεί σήμερον εκτός νόμου το ΑΚΕΛ. Είναι το υποκατάστημα της Μόσχας. Αποτελεί πρόκλησιν και κίνδυνον η ύπαρξη του», έγραφε ο τύπος λίγα χρόνια πριν από το πραξικόπημα. Όσο πλησίαζε η μέρα της προδοσίας, τόσο εντείνονταν οι εγκληματικές ενέργειες. Πολιτικές δολοφονίες, βασανιστήρια και κακοποιήσεις, κλοπές οπλισμού, μίσος και φανατισμός.
Κάθε φορά που ο φασισμός σήκωνε κεφάλι στον τόπο μας, πρώτα πλήρωνε με το αίμα της η Αριστερά και έπειτα ο τόπος ολόκληρος. Τα συρματοπλέγματα που χαράζουν τα χώματα της Κύπρου, αποτέλεσμα του διπλού εγκλήματος του ‘74, είναι το πιο αδιάσειστο και πικρό τεκμήριο αυτής της αλήθειας. Γι΄αυτό δεν θα πάψουμε ποτέ, να την επαναλαμβάνουμε.
Γι΄αυτό δε θα πάψουμε να υπερασπιζόμαστε την ίδια την Ιστορία. Γιατί την έγραψε ο λαός μας με το ίδιο του το αίμα. Την έγραψαν οι σφαίρες του φασισμού που δολοφόνησαν τους Κώστα Μισιαούλη, Κωστάκη Ευαγόρου, Σωτήρη Αδάμου Κωνσταντίνου, Νίκο Φλουρέντζου, Κυριάκο Παπαλαζάρου, Αντρέα Κέστα, Πάμπο Χριστοφή, Τάσο Χριστοφή, Παντελή Χαραλάμπους, Χριστάκη Κόμπο και άλλους πολλούς. Την έγραψαν οι απειλές του φασίστα με το όπλο την ώρα που περνούσε χειροπέδες στον πατριώτη λέγοντας «δε θα ξαναδείς τον ήλιο, ο τάφος σας είναι ανοικτός». Την έγραψαν οι ανακρίσεις μέσα στις Κεντρικές Φυλακές με τη μόνιμη ερώτηση «αριστερός δεν είσαι;». Την έγραψε το θάρρος της αντίστασης των ΑΚΕΛιστών που όπου κι αν ήταν, έδιναν με την ίδια φωνή την ίδια απάντηση: «είμαι ΑΚΕΛιστής και είμαι περήφανος και ούτε τώρα μετανιώνω». «Είμαι ακελιστής, κομμουνιστής και είμαι περήφανος». «Δεν έχω όπλα, αν εκάματε πραξικόπημα για να σκοτώσετε κομμουνιστές σου το λέω ότι είμαι και σκότωσε με». Την έγραψαν οι ομαδικοί τάφοι που άνοιξε το πιστόλι του Χουντικού για να θαφτούν αλλού «τα σκυλιά του Μούσκου» και αλλού οι «ήρωες του Έθνους».
Την έγραψε η οργή και η ντροπή για τους υπερ-έλληνες, υπερ-πατριώτες που κατέβαιναν από τα αυτοκίνητα και έτρεχαν να κρυφτούν στα βουνά για να μην πολεμήσουν στην πρώτη γραμμή. Που ντύθηκαν γιατροί και νοσοκόμοι για να μείνουν στα μετόπισθεν. Θρασύδειλοι και άνανδροι έστειλαν τους υπόλοιπους να πολεμήσουν. Για να μπορούν ύστερα οι ίδιοι να κοιμούνται ήσυχοι στα σπίτια τους. Για να καταλήξουν χρόνια μετά, όπως το είπαν και οι στίχοι, «αυτοί που ήταν για κρεμάλα να βρεθούν στα ψηλά και στα μεγάλα, την ώρα που οι λεβέντες και οι άντρες έβαψαν με το αίμα τους τις μάντρες».
Πέντε μέρες μετά το πραξικόπημα, η τουρκική εισβολή ολοκλήρωσε το έγκλημα του 1974. Η Χούντα ως άλλος Πόντιος Πιλάτος «ένιψε» τα χέρια της στο αίμα του λαού μας. Πώς αλλιώς μπορεί να χαρακτηριστεί η μαρτυρία του Μπονάνου, ενός εκ των ελλαδιτών πρωτεργατών του πραξικοπήματος, ο οποίος παραδέχθηκε ότι γνώριζε από τα χαράματα της 20ης Ιουλίου για την έναρξη της απόβασης αλλά «είχε ιεραρχήσει άλλα πράγματα να κάνει» γι΄αυτό δεν επικοινώνησε με το ΓΕΕΦ; Πώς αλλιώς μπορεί να χαρακτηριστεί το γεγονός ότι τα βομβαρδιστικά ήταν πανέτοιμα και τα πληρώματα περίμεναν διαταγές που ποτέ δεν έλαβαν; Ότι η ΕΛΔΥΚ δεν αξιοποιήθηκε όσο και όπως έπρεπε; Ότι τα παράκτια φυλάκια στην Κερύνεια εκκενώθηκαν; Ο Γεωργίτσης συμπλήρωσε με την κατάθεση του το παζλ της προδοσίας. Ανέφερε πως ο Μπονάνος είχε πει στους επιτελείς «να αφήσουμε τους Τούρκους για λόγους τιμής και γοήτρου να ακουμπήσουν κάπου στην περιοχή της Κερύνειας».
Τελικά δεν άφησαν την Τουρκία απλώς να πατήσει στην Κύπρο, για λόγους γοήτρου. Της άνοιξαν την πόρτα για να εισβάλει και να κατέχει μέχρι σήμερα πάνω από το ένα τρίτο των εδαφών της πατρίδας μας. Της άνοιξαν την πόρτα για να εισβάλει και να πνίξει στο θάνατο, το αίμα και το δάκρυ χιλιάδες κύπριους. Για να διαχωρίσει βίαια τον κυπριακό λαό. Για να χώσει βαθιά το συρματόπλεγμα της κατοχής. Για να κουβαλήσει στο νησί πάνω από 40, 000 τούρκους στρατιώτες. Για να εποικίζει συνεχώς τα κατεχόμενα, απειλώντας την επιβίωση των ελληνοκύπριων και των τουρκοκυπρίων στη γη που τους γέννησε. Για να ζει ο λαός μας μονίμως με την απειλή στην ίδια του την πατρίδα.
Γαβριήλ Θεοδοσίου, Ανδρέας Στυλιανού, Γεράσιμος Λεοντίου, Ευέλθων Ιωαννίδης, Καρασαμάνης και τόσοι άλλοι. Νεκροί την ώρα της μεγάλης μάχης. Την ώρα της υπεράσπισης της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας της πατρίδας.
«Λαέ προδομένε και βασανισμένε…η Χούντα έπεσε, αλλά το κακό για την Κύπρο έγινε και δεν ξέρω ποιος θα είναι ο επίλογος της κυπριακής τραγωδίας». Σαράντα χρόνια μετά, τα λόγια του Μακάριου πλανώνται ακόμα πάνω από την πολύπαθη μας πατρίδα. Σαράντα χρόνια μετά και Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι ακόμα υποφέρουν από την κατοχή. Σαράντα χρόνια μετά και ακόμα οι μεν επιμένουν πως μπορούμε να συνεχίσουμε να αναβάλλουμε τη λύση επ΄αόριστον. Ή, ακόμα χειρότερα, πως η καλύτερη λύση είναι η μη λύση, ένα κράτος μισό, αλλά να είναι αμιγώς ελληνικό. Την ίδια στιγμή τεντώνουν το σχοινί από την άλλη πλευρά αυτοί που θέλουν να ξεχάσουμε ό, τι έγινε και να ξεχάσουμε όσα είμαστε υποχρεωμένοι να διεκδικήσουμε. Να ξεχάσουμε πως ο στόχος μας εδώ και σαράντα χρόνια είναι Κύπρος ελεύθερη, κυρίαρχη, ανεξάρτητη, ομόσπονδη και απαλλαγμένη από ξένους στρατούς και βάσεις. Οι δύο αυτές σχολές σκέψης συναντώνται στην ουσία τους: είτε με την αδράνεια, είτε με την εγκατάλειψη διαχρονικών μας θέσεων, το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο αύριο. Το Κυπριακό άλυτο και η διχοτόμηση στο κατώφλι μας.
Το ΑΚΕΛ δεν συζητά καν τέτοια σενάρια. Δεν συζητά καν την προοπτική να καταλήξουμε σε κάτι λιγότερο ή σε κάτι διαφορετικό από αυτά που συμφωνήσαμε με τη διεθνή και την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Αντιθέτως, στέκεται στην πρώτη γραμμή του αγώνα, θέλοντας να συνενώσει ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους στο διαχρονικό μας στόχο: λύση του Κυπριακού. Κύπρος επανενωμένη, με μία και μόνη κυριαρχία, που διασφαλίζει ότι θα υπάρχει ένα κράτος, με μία και μόνη διεθνή προσωπικότητα. Μία και μόνη ιθαγένεια, όπως υπάρχει σε κάθε κράτος. Διζωνική, ώστε να υπάρχουν δύο περιφέρειες στην ομοσπονδία και η κάθε κοινότητα να διοικεί μία απ΄αυτές. Δικοινοτική ώστε να έχουν και οι δύο κοινότητες αποτελεσματική συμμετοχή στα ομοσπονδιακά όργανα και στις αποφάσεις. Πολιτική ισότητα όπως την περιγράφουν τα κείμενα των Ηνωμένων Εθνών.
Δυστυχώς, προς το παρόν οι εξελίξεις δεν προμηνύουν τίποτα το θετικό. Ο κ. Αναστασιάδης παρασυρόμενος από το πάθος του για εκλογή, αυτοεγκλωβίστηκε ανάμεσα στις ετερόκλητες απόψεις που τον στήριζαν προεκλογικά.
Ως ΑΚΕΛ υποστηρίξαμε τη διαδικασία για επίλυση του Κυπριακού, παρόλο που ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επέλεξε συνειδητά να μην εισακούσει τις ανησυχίες μας και να αχρηστεύσει τα ανακοινωθέντα Χριστόφια- Ταλάτ. Το αποτέλεσμα της απόπειρας του κ. Αναστασιάδη να επιχειρήσει να συμφωνήσει κάτι καλύτερο από εκείνα τα ανακοινωθέντα, είναι γνωστό σε όλους. Κοινή Διακήρυξη με απώλειες, κυρίως στο θέμα της αδιαίρετης κυριαρχίας.
Όμως από ότι φαίνεται, το πάθημα δεν έγινε μάθημα. Επιμέναμε ως ΑΚΕΛ ότι οι συνομιλίες έπρεπε να συνεχιστούν από εκεί που τις είχε διακόψει η τουρκοκυπριακή πλευρά το Μάρτη του 2012. Ότι έπρεπε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης όχι απλώς να μην πετάξει, αλλά να προτάξει τις συγκλίσεις που πέτυχε ο Δ. Χριστόφιας, διατηρώντας το δικαίωμα για περαιτέρω συζήτηση κάποιων θεμάτων στα οποία είχε έντονες απόψεις. Προειδοποιούσαμε ότι σε αντίθετη περίπτωση θα δινόταν στον Έρογλου η ευκαιρία να απαλλαγεί οριστικά από αυτές και να επιχειρήσει να καταλογίσει σε εμάς την ευθύνη για ναυάγιο των συνομιλιών.
Δυστυχώς, μέχρι στιγμής ο κ. Αναστασιάδης δε βρήκε τη δύναμη να θέσει πάνω από τα μικροπολιτικά συμφέροντα, το συμφέρον του τόπου. Δε βρήκε τη δύναμη να αναγνωρίσει πως παρόλο που προεκλογικά ο ίδιος έψεγε την τακτική Χριστόφια, είναι ακριβώς η εγκατάλειψη αυτής της τακτικής που ζημιώνει την υπόθεση του Κυπριακού. Αντιθέτως, μέχρι στιγμής κινείται στο δρόμο της εξυπαρχής διαπραγμάτευσης, όπως το απαιτούν τα άλλα πολιτικά κόμματα που είναι ηλίου φαεινότερο ότι μόνο σε αδιέξοδο θα οδηγήσει.
Τώρα είναι η ώρα να νικήσει την αδυναμία του ο κ. Αναστασιάδης που τον θέλει να ικανοποιεί τα αυτιά όλων. Είναι η ώρα να διαθέσει όλη του τη δύναμη για να εργαστεί με ειλικρίνεια και συνέπεια για την επίλυση του Κυπριακού. Μετράμε ήδη αρκετή ζημιά από την πολιτική που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα. Αν συνεχίσουμε σε αυτή τη γραμμή όταν θα αρχίσει το στάδιο της διαπραγμάτευσης θέσεων, θα έχουμε χάσει το παιχνίδι. Η διαδικασία θα καταρρεύσει και θα καταλογίζονται ευθύνες και στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Γι΄αυτό είναι σημαντικό σήμερα και όχι αύριο, ο Πρόεδρος να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.
Σήμερα ζωντανεύει ξανά από τα σπλάχνα της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας, η μαυροντυμένη μάνα της Κύπρου. Που κλαίει πάνω από το αίμα του παιδιού της. Πάνω από τη θυσία του. Δίχως να ζητά τον οίκτο. Δίχως να ζητά εκδίκηση. Ζητώντας μόνο τη δικαίωση. Ζητώντας μόνο να σβήσει τούτη η δίψα, να πάψει τούτη η μάχη. Να ζήσουν τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας σε Κύπρο ειρηνική, ελεύθερη και επανενωμένη.
Τιμή και δόξα στους ήρωες μας.