Ομιλία Βουλευτού του ΑΚΕΛ Αριστερά Νέες Δυνάμεις Ειρήνης Χαραλαμπίδου για την ‘Eκθεση της Επιτροπής Θεσμών

Το 1974 η χούντα των Αθηνών έφερε στην Κύπρο την καταστροφή. Σαράντα χρόνια μετά βιώνουμε μία άλλη καταστροφή. Αυτήν που μας έφερε η Χούντα των τραπεζιτών. Μια καταστροφή ανυπολόγιστου μεγέθους. Με εποπτικές αρχές και τραπεζίτες, μέσω μίας τραγικής διαχείρισης του χρηματοπιστωτικού συστήματος, να παίρνουν στο λαιμό τους έναν ολόκληρο λαό.

Υπάρχει ακόμη κανείς σε αυτό εδώ το σώμα, εάν θέλει να είναι ειλικρινής απέναντι στην κοινωνία και στον ίδιο του τον εαυτό που να αμφισβητεί ότι οι γενεσιουργές αιτίες της κρίσης ήταν οι Τράπεζες; Το τρίπτυχο: Εσφαλμένων επενδύσεων και πιστωτικής επέκτασης, η κακή εταιρική διακυβέρνηση, και η ελλιπής εποπτεία. Εάν οι τράπεζες δεν προέβαιναν στις τεράστιες επενδύσεις σε Ελληνικά Ομόλογα, σε προβληματικούς δανεισμούς σε μια δράκα ανθρώπων, τότε η Κυπριακή Οικονομία θα παρέμενε, παρά την ανάγκη για εξυγίανση , σε τροχιά χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Την τραπεζική «λαίλαπα», άλλωστε, έχουν καταγράψει ως κύρια και βασική αιτία του προβλήματος και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι καθώς και αξιωματούχοι της Τρόικα. Αυτό αποδεικνύεται σήμερα και με στοιχεία  μέσα από τις εκατοντάδες σελίδες της έκθεσης της Επιτροπής Θεσμών, η οποία από τον Ιούνιο του 2012 έχει κάνει μια τιτάνια προσπάθεια συλλογής σημαντικών δεδομένων. Επιβαρυντικών για τραπεζίτες, συμβούλια τραπεζών και εποπτικές αρχές.

Ίσως τελικά να μην είχαμε τους «καλύτερους τραπεζίτες», όπως κάποιοι διατείνονταν. Θα θυμάστε χαρακτηριστικές δηλώσεις συναδέλφων: «εσείς του ΑΚΕΛ αφήστε τους τραπεζίτες να κάνουν τη δουλειά τους, και ξέρουν πώς να την κάνουν πολύ καλά».

Ε, λοιπόν, ναι. Την έκαναν την όποια δουλειά οι κύριοι Τραπεζίτες και ο κυπριακός λαός, μαζί και οι καταθέτες της Λαϊκής και της Τράπεζας Κύπρου, πληρώνουν τη λυπητερή της πολυδιαφημισμένης εμπειρογνωμοσύνης τους.

Στην Έκθεση της Επιτροπής Θεσμών καταγράφονται σημεία και τέρατα.

Οι «άξιοι» και ικανοί τραπεζίτες εξανέμισαν τα χρήματα των Κυπρίων καταθετών μοιράζοντας δάνεια. Δάνεια με πολύ χαμηλά ή και καθόλου επιτόκια, με περιορισμένες ή και καθόλου εξασφαλίσεις. Μοιράζοντας φιλοδωρήματα, κάνοντας αλόγιστες επεκτάσεις στο εξωτερικό, με ένα και μοναδικό σκοπό: Να συσσωρεύσουν τον πλούτο στα χέρια μιας χούφτας οικονομικών ολιγαρχών. Με ή χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις, αυτό θα πρέπει να απασχολήσει τους ανακριτές.

Καθοριστική πτυχή του σκανδάλου είναι η Μαρφίν Λαϊκή και η διασύνδεση της με την Marfin Investment Group. Επί διοίκησης Βγενόπουλου η διασύνδεση αυτή ήταν τέτοια που οδήγησε σε προβληματικά δάνεια εκατοντάδων εκατομμυρίων για αγορές μετοχών και ομολόγων της MIG. O διαγνωστικός έλεγχος της PIMCO κατέδειξε την κάκιστη ποιότητα των δανείων στα οποία ενεπλάκη η Λαική Τράπεζα στην Ελλάδα.

Και αυτό οδήγησε κατά την εκτίμηση της PIMCO και της Τρόικα στις μεγάλες κεφαλαιουχικές ανάγκες της Λαικής Τράπεζας, με αποτέλεσμα την άντληση ρευστότητας από τους Κύπριους καταθέτες και κατόχους αξιογράφων.

Τι να πει κανείς για τα δάνεια του ομίλου Ζολώτα που ακουμπούν τα 729 εκατομμύρια ευρώ; Τι να πει κανείς για τα δάνεια του τηλεοπτικού σταθμού Alter, ή για τα δάνεια που παραχωρήθηκαν σε Ιερές Μονές χωρίς ικανοποιητικές εξασφαλίσεις;

Λες και η τότε διοίκηση της Λαϊκής επιχειρούσε να εξαγοράσει άφεση αμαρτιών. Με τα χρήματα των Κυπρίων καταθετών πάντοτε.

Είναι να απορεί κανείς: Τι παιχνίδι έπαιζαν οι τότε εποπτικές αρχές. Ηταν εγκληματικά ανεπαρκείς; Ή μήπως κατι περισσότερο; Το μόνο σίγουρο είναι ότι ήταν απούσες. Αυτή η ανεπάρκεια μας κόστισε δισεκατομμύρια. Κάπου στα τέσσερα, όταν έγινε η συγχώνευση της Μαρφίν Εγνατίας με τη Λαική. Τότε είχαν αρθεί και όλες οι διαδικασίες στην παροχή ρευστότητας. Με αποτέλεσμα, δισεκατομμύρια να κάνουν φτερά από τους λογαριασμούς των Κυπρίων.

Παγκόσμια πρωτοτυπία αποτελεί και ο τρόπος που μοιράζονταν φιλοδωρήματα στις δύο τράπεζες. Κυρίως στη Λαϊκή. Τα φιλοδωρήματα δίνονταν χωρίς να συνδέονται με την παραγωγικότητα, ίσως γιατί αυτός ήταν ο μόνος τρόπος να διασφαλιστεί η απόλυτη αφοσίωση του προσωπικού, ιδιαίτερα υψηλόβαθμων στελεχών προς τη διοίκηση, εξαγοράζοντας έτσι και τη σιωπή τους. Ένα ακόμη ζήτημα που θα πρέπει να εξετάσουν οι ανακριτικές αρχές.

H Λαϊκή μοίραζε φιλοδωρήματα όταν τα προβλήματα ήταν περισσότερο από εμφανή και έπαιρνε την κατιούσα. Ο διατραπεζικός  δανεισμός της Λαϊκής  το 2009 είχε ακουμπήσει τα 10,5 δις ενώ Φεβρουάριο του 2011 οι ζημιές της ακουμπούσαν τα 3,6δις και τα ίδια κεφάλαια ήταν μόλις 600εκ. Αυτά είναι τα αποτελέσματα που ανακοίνωσε η ίδια η  Λαική τράπεζα.

Μεταξύ 2007 και 2011 το χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων της Μαρφίν Λαϊκής έφτασε τα 27,4 δις. Το χαρτοφυλάκιο δανείων περιλάμβανε όλα τα MIGOδάνεια και το υπόλοιπο προβληματικό δανειακό χαρτοφυλάκιο που οδήγησαν σε τεράστιες προβλέψεις στην Τράπεζα χωρίς πηγές αποπληρωμής. Τα δάνεια στην Μαρφίν Λαική απο το 2009 υπερέβαιναν των καταθέσεων. Μέχρι το 2011 αντιπροσώπευαν το 172% των καταθέσεων. Γι αυτό και η Μαρφίν Λαική αναγκαστικά αύξαινε τον διατραπεζικό της δανεισμό κυρίως από εργαλεία της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας.

Μετά είναι τα περιβόητα θέματα με την Commerzbank όπου ο κ. Βγενόπουλος και η συν’αυτώ προσπάθησαν να μας πείσουν ότι δεν καταλαβαίνουμε από επενδύσεις σε καλάθια μετοχών, σε προϊόντα δείκτη κλπ.  Δεν μας απάντησαν όμως ποτέ πειστικά, γιατί αυτά τα καλάθια κάποιων δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ ήταν κατ’  εντολή τους  επενδυμένα μόνο σε μετοχές συνδεδεμένες με τον ένα ή άλλο τρόπο με τη MIG και σε μετοχές της ίδιας της τράπεζας. Μήπως εννοούν  καλάθια χαμένων επενδύσεων ή συγκεκαλυμμένων επενδύσεων για στήριξη μετοχών κατά παράβαση χρηματιστηριακών κανονισμών στην Ελλάδα και στην Κύπρο;  

Μία άλλη σκοτεινή πτυχή και ιδιαίτερα καθοριστική, αφού έχει επιβαρύνει με 4 δις σχεδόν ζημιές την Κυπριακή Οικονομία και η οποία αναλύεται επαρκώς στην έκθεση είναι ο τρόπος που ξεπουλήθηκαν τα υποκαταστήματα των Κυπριακών Τραπεζών στην Ελλάδα.

Ξεπουλήθηκαν, ναι ξεπουλήθηκαν, αυτή είναι η αλήθεια, στην Τράπεζα Πειραιώς. Στην Επιτροπή Θεσμών έχουν κατατεθεί στοιχεία. Η ηλεκτρονική αλληλογραφία για την ακρίβεια, μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών, της κεντρικής Τράπεζας και των Ευρωπαίων αξιωματούχων αποδεικνύει τη συμμετοχή του Προέδρου της Δημοκρατίας στη διαπραγμάτευση.

Κατατέθηκαν, επίσης, στοιχεία σύμφωνα με τα οποία ο Πρόεδρος της Πειραιώς, Μιχάλης Σάλλας, τα δύο του παιδιά και στέλεχος της Τράπεζας Πειραιώς είχαν συνολικές οφειλές στην Λαϊκή, κατά την πώληση των υποκαταστημάτων, ύψους 170 εκατομμυρίων ευρώ.

Θυμίζει ξεπούλημα «Αυγούστου» όταν οι χαμηλές τιμές ξεπερνούν τις προσδοκίες του αγοραστή. Η Πειραιώς κέρδισε 3,5 δισεκατομμύρια μεσα σε 15 μέρες, η Τράπεζα Κύπρου επιβαρύνθηκε με 2 δις και η Κυπριακή οικονομία με 4 δις.

Μια κάκιστη συμφωνία που είναι να απορεί κανείς γιατί έγινε αποδεκτή. Και να σκεφτείτε  πως  η κυβέρνηση πανηγύριζε εκείνες τις μέρες.

Και τι να πούμε για τις εξωφρενικές επεκτάσεις της Τράπεζας Κύπρου στο εξωτερικό; Αποφάσεις που επιβάλλεται, σύμφωνα και με τα στοιχεία που κατατέθηκαν στην επιτροπή θεσμών, να διερευνηθούν από τις ανακριτικές αρχές. Περιπτώσεις προβληματικών δανείων καταγράφονται και στην Τράπεζα Κύπρου. Ανώτερα στελέχη της Τράπεζας Κύπρου αντλούσαν εκατομμύρια σε προσωπικά ή για τις επιχειρήσεις τους δάνεια από τα χρήματα των Κυπρίων καταθετών, δάνεια με σκανδαλώδη επιτόκια ή ελλιπείς και ανεπαρκείς εξασφαλίσεις τα οποία δεν ήταν σε θέση να αποπληρώσουν. Κάποια από αυτά, ανέρχονταν σε εκατοντάδες εκατομμύρια και δόθηκαν,  αυτό είναι το σκανδαλώδες, ως συμπληρωματικά δάνεια, τη στιγμή που οι συγκεκριμένοι επιχειρηματίες δεν ήταν σε θέση να αποπληρώνουν ούτε τους τόκους του αρχικού δανείου εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Πολλά έχουν να μελετήσουν οι ανακριτές.

Γνωρίζουμε σήμερα ότι και οι δυο τράπεζες προέβαιναν σε πλασματικές ανακοινώσεις. Παραπλανώντας για τα πραγματικά δεδομένα και αποκρύβοντας τις τεράστιες μαύρες τρύπες του τραπεζικού τομέα που οδήγησαν σε κατάρρευση την οικονομία. Με τον κ. Ορφανίδη να κλείνει τα μάτια στις πρακτικές των διοικήσεων των δύο μεγάλων τραπεζών…  το έγκλημα ολοκληρώθηκε.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αρχικά επιχειρήθηκε παραπλάνηση της κοινής γνώμης για τα αίτια της κρίσης. Και από πλευράς κυβέρνησης και των συγκυβερνώντων, αλλά και από μερίδα των ΜΜΕ. Αυτός ο αποπροσανατολισμός γινόταν εσκεμμένα. Κάποιοι με μαεστρία έστρεφαν την κοινή γνώμη ενάντια στους δημόσιους υπαλλήλους. Ενάντια στους εργαζόμενους των οποίων τους μισθούς στοχοποίησαν, ενάντια στους  συνταξιούχους. Τους έφταιγαν τα επιδόματα μονογονεϊκών οικογενειών και το κοινωνικό κράτος. Με αυτά τα επιχειρήματα νόμισαν ότι θα καλύψουν τις αυθαιρεσίες και τις κερδοσκοπικές πρακτικές των τραπεζών τις οποίες για χρόνια συγκάλυπταν με δημόσιες τοποθετήσεις ,όπως συγκάλυπταν και την ανεπάρκεια του κ. Ορφάνιδη. Αυτοί άραγε δεν έχουν καμία ευθύνη;

Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Εμείς δώσαμε στους πολίτες μια Έκθεση, με αρκετά στοιχεία, άκρως διαφωτιστικά για τις παθογένειες του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά και των θεσμών. Αυτό που δεν τους δώσαμε όμως είναι Ελπίδα. Ελπίδα ότι τα πράγματα σε αυτό τον τόπο μπορεί να αλλάξουν.

Αν και δεν είναι αρμοδιότητα της Βουλής η απονομή δικαιοσύνης θα ήθελα να θέσω το εξής ερώτημα: Πώς να εμπιστευτούν οι πολίτες τον θεσμό που καλείται να απονέμει δικαιοσύνη, όταν ο ίδιος ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας προκαταλαμβάνει εκθέσεις και πορίσματα των ανακριτών – επιβραβεύοντας ουσιαστικά άτομα, για τα οποία Κοινοβουλευτικές Επιτροπές έχουν ζητήσει όπως αυτά διερευνηθούν για πιθανή διάπραξη ποινικών αδικημάτων; Και όταν ο αρμόδιος υπουργός αποδεικνύεται πολύ κατώτερος των περιστάσεων  μέσα από αλλεπάλληλα γεγονότα που έτυχαν τραγικής διαχείρισης;

Σε μια χώρα που υπέστη πραξικόπημα, εισβολή, χρηματιστηριακό σκάνδαλο και την οικονομική καταστροφή του Μαρτίου του 2013 κι όλοι έμειναν ατιμώρητοι, υπάρχει ελπίδα;

Αυτοί που εμπλέκονται στη διαπλοκή έχουν όνομα. Όπως και αυτοί που εμπλέκονται στην συγκάλυψη. Γι αυτό ας αφήσουμε τη γενίκευση και την ισοπέδωση για μία φορά στην άκρη. Ας αποδώσουμε για μία φορά ευθύνες εκεί που πρέπει και στο βαθμό που πρέπει.
Γιατί ο θύτης και το θύμα δεν μπορούν να παρουσιάζονται ως ισότιμοι εταίροι. Ιδιαίτερα όταν η κοινωνία πληρώνει ήδη,  ως αντιστάθμισμα της συγκαλυμμένης ανευθυνότητας, ένα τίμημα για το οποίο δεν φταίει. Την απληστία και τους κακούς υπολογισμούς αυτών που κατέστρεψαν το τραπεζικό σύστημα και κατ’ επέκταση την οικονομία της χώρας. Τις εσφαλμένες επενδύσεις και την πιστωτική επέκταση, την κακή εταιρική διακυβέρνηση, την ελλιπή εποπτεία.