ΚΡΑΤΟΣ: ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΣ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΔΙΑΠΛΟΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ

Στη δική μας αντίληψη, σε ένα κοινωνικο-οικονομικό σύστημα το οποίο εξιδανικεύει το εύκολο κέρδος και τον πλούτο, φαινόμενα όπως η διαπλοκή κράτους και επιχείρησης και η συνακόλουθη διαφθορά πολιτειακών αξιωματούχων και δημοσίων λειτουργών, είναι φαινόμενα σύμφυτα του συστήματος. Όπως τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης η άρχουσα τάξη επιδιώκει να τις φορτώσει μονομερώς πάνω στους εργαζόμενους και τα πλατιά λαϊκά στρώματα, έτσι και στον τομέα των σκανδάλων και της σήψης του συστήματος, το οικονομικό και κοινωνικό κατεστημένο προσπαθεί να προστατέψει τον εαυτό του υποσκάπτοντας την εμπεδωμένη διαχρονικά ηθική υπεροχή της Αριστεράς και επιδιώκοντας να την ισοπεδώσει με το υπόλοιπο πολιτικό σύστημα. Σε αυτή την προσπάθεια επιστρατεύονται και κατασκευασμένες και δρομολογημένες «διαρροές» και υποβολές, οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις οδηγούν μέχρι και σε στημένες ποινικές και δικαστικές διαδικασίες.

Πρέπει βέβαια να παραδεχτούμε ότι αξιοποιούνται και γεγονότα ή συμπεριφορές οι οποίες αφορούν την Αριστερά και ανθρώπους που σχετίζονται μαζί της, οι οποίες συμπεριφορές δίνουν λαβή και διευκολύνουν αυτή την προσπάθεια. Παρότι από τα μέσα της δεκαετίας του ’90, ως Κόμμα διαπιστώναμε ένταση των φαινομένων σήψης και διαφθοράς στην κυπριακή κοινωνία, είναι γεγονός ότι δεν αναλάβαμε επαρκείς πρωτοβουλίες για να αντιμετωπιστούν αποφασιστικά. Αντικειμενικά, η σημερινή οικονομική κρίση έχει οδηγήσει στην εξωτερίκευση τέτοιων φαινομένων.

Τόσο το διαφοροποιημένο οικονομικό περιβάλλον, όσο και η αναβάθμιση της πρόσβασης των πολιτών στην ενημέρωση, έχουν οδηγήσει πολύ ορθά σε μια νέα κοινωνική αναγκαιότητα. Που δεν είναι άλλη από την απαίτηση για περαιτέρω εμπέδωση της αξιοκρατίας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας όλων, μηδενός εξαιρουμένου. Αυτό προτάσσει την ανάγκη αύξησης των μηχανισμών ελέγχου και πρόληψης, καθώς και εκείνων της πάταξης και της τιμωρίας.

Θα πρέπει να σημειωθεί η οργανωμένη προσπάθεια από κάποιες κατευθύνσεις, μέσα από μια λαϊκίστικη και ισοπεδωτική επίκληση της ανάγκης αντιμετώπισης των φαινομένων διαφθοράς και διαπλοκής, αμφισβήτησης, του ίδιου του δημοκρατικού πολιτεύματος και του ρόλου και της αναγκαιότητας της ύπαρξης των πολιτικών δυνάμεων.

Αυτή η προσπάθεια ενθαρρύνεται και από μερίδα ΜΜΕ, αλλά και από άλλα κέντρα που συνειδητά καλλιεργούν τέτοιου είδους προσεγγίσεις.

Έχοντας αυτό υπόψη, θα πρέπει να υπάρχει μια συνεχής επαγρύπνηση, ώστε να μην επιτραπεί να αξιοποιηθεί το κλίμα απογοήτευσης και θυμού από την κρίση του συστήματος και τη σήψη και τη διαφθορά των θεσμών, για πολιτική νομιμοποίηση και ενίσχυση προσεγγίσεων οι οποίες αμφισβητούν τις αρχές δημοκρατικής λειτουργίας του κράτους και φλερτάρουν με φασιστικού και αυταρχικού τύπου επιλογές.

Αναγνωρίζοντας ότι ο ρόλος μας δεν περιορίζεται στην ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων, στο παρελθόν αλλά και πιο πρόσφατα είχαμε ασχοληθεί εκτεταμένα με τρόπους αντιμετώπισης φαινομένων διαπλοκής και διαφθοράς στην κυπριακή κοινωνία καταθέτοντας προτάσεις, μερικές από τις οποίες πήραν τη μορφή νομοθεσιών. Πλείστες θέσεις μας αντανακλώνται και στην εγκαθίδρυση ανεξάρτητων θεσμών και αξιωματούχων, ο ρόλος των οποίων είναι, μεταξύ άλλων, η βελτίωση της πρόσβασης του πολίτη προς το κράτος και τις υπηρεσίες, ο οικονομικός έλεγχος και η λογοδοσία και η αντιμετώπιση της διαφθοράς.

Οι λύσεις στα φλέγοντα αυτά ζητήματα θα πρέπει να προκύπτουν και μέσα από την καθημερινή δουλειά και δράση μας. Χωρίς ασφαλώς να έχουμε αυταπάτες ότι φαινόμενα σύμφυτα του καπιταλισμού μπορούν να εξαλειφθούν στις δοσμένες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες. Θέση που δυστυχώς επιβεβαιώνεται μέσα από σωρεία περιπτώσεων στις οποίες οι σημερινοί κυβερνώντες πλειοδότησαν με λεκτικές διακηρύξεις σε θέματα ηθικής, δεοντολογίας και χρηστής διοίκησης, αλλά αποτυγχάνουν καθημερινά να αρθούν στο ύψος των αναγκών της κοινωνίας.

Ειδικότερα τα τελευταία δύο χρόνια, έχουν καταγραφεί σοβαρά κρούσματα παραβίασης νομοθεσιών, κανόνων δεοντολογίας και χρηστής διοίκησης, αναφορικά με το ασυμβίβαστο και τη σύγκρουση συμφερόντων. Παραβιάσεις που αγγίζουν κορυφαίους θεσμούς όπως η Προεδρία της Δημοκρατίας και η Διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας, αν και είναι τα πιο ανησυχητικά παραδείγματα δεν είναι δυστυχώς τα μόνα.

Ταυτόχρονα, χωρίς να παραγνωρίζουμε τις όποιες πραγματικές δυσκολίες, παρατηρείται μια σοβαρή καθυστέρηση στην ολοκλήρωση των ποινικών ερευνών αναφορικά με το τραπεζικό σκάνδαλο, το οποίο οδήγησε την κυπριακή κοινωνία σε οικονομική δυσπραγία. Απαιτούμε επίσπευση των διαδικασιών, αξιοποίηση του υλικού που οι Διωκτικές Αρχές κατέχουν και με σεβασμό στο τεκμήριο της αθωότητας, δίωξη όσων ενέχονται, με πράξεις και παραλείψεις, στην οικονομική καταστροφή. Ειδάλλως, οι κυβερνώντες θα είναι υπόλογοι στην κοινωνία για ακόμα ένα πολύ σοβαρό κρούσμα ατιμωρησίας.

Ριζική αντιμετώπιση των φαινομένων διαπλοκής και διαφθοράς συνεπάγεται αλλαγή νοοτροπίας και μια διαφορετική, ανώτερη κοινωνική συνείδηση. Και προς αυτήν την κατεύθυνση θα πρέπει να συνεχίσουμε να διαπαιδαγωγούμε το κομματικό σύνολο και την κοινωνία ευρύτερα. Για την Αριστερά μια κοινωνία, η οποία ανέχεται τέτοια φαινόμενα ή ακόμα χειρότερα τα αναπαράγει, δεν είναι υγιής. Σε ό,τι αφορά το ίδιο το Κόμμα και ιδιαίτερα τα στελέχη του, η διαχρονική και σταθερή απαίτηση για εντιμότητα και η ανάγκη να καθοδηγούμε την κοινωνία με τη δύναμη του δικού μας παραδείγματος, καθίσταται πέραν από αδήριτη. Διαφορετικά, ο διακριτός μας ρόλος μέσα στην κοινωνία που εκπηγάζει και από την ιδεολογική μας προσέγγιση, θα αλλοιωθεί.

Κτίζοντας στις βασικές μας διαπιστώσεις αλλά και δράσεις που ήδη τροχιοδρομούνται, οι προτάσεις μας, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν πρακτικά και θεσμικά μέτρα, τα οποία αφορούν (α) το Κόμμα και το ευρύτερο Λαϊκό Κίνημα και (β) την κοινωνία ευρύτερα και τους θεσμούς.

• Κατάθεση συγκεκριμένων προτάσεων για να προχωρήσουν θεσμικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη διαφάνεια, δημοκρατικός-κοινωνικός έλεγχος και ενεργός συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες και τη λήψη των αποφάσεων στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Επί διακυβέρνησής μας έγιναν μεταρρυθμίσεις σε μερικούς τομείς και σ’ άλλους τροχιοδρομήθηκαν, αλλά έμειναν ημιτελείς.
• Εθελούσια δημοσιοποίηση του πόθεν έσχες των μελών του Π.Γ. της Κ.Ε. ΑΚΕΛ, των μελών της Κοινοβουλευτικής μας Ομάδας, των ευρωβουλευτών καθώς και πρώην κυβερνητικών αξιωματούχων που είναι στελέχη του Κόμματος και παραχώρηση πρόσβασης στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς στους μηχανισμούς ελέγχου του κράτους.
• Δημοσιοποίηση των ετήσιων εξελεγμένων λογαριασμών της Κ.Ε. ΑΚΕΛ και ανάρτησή τους στην επίσημη ιστοσελίδα του Κόμματος.
• Αν και είναι κοινή διαπίστωση ότι ο περί Πολιτικών Κομμάτων Νόμος χρειάζεται βελτιώσεις, για το περιεχόμενο του οποίου έχουμε συγκεκριμένες εισηγήσεις, η εφαρμογή του από το Κόμμα, ιδιαίτερα στα θέματα συμμόρφωσης με διεθνή λογιστικά πρότυπα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.
• Εκσυγχρονισμός, αλλά και ουσιαστική εφαρμογή της νομοθεσίας που αφορά το ασυμβίβαστο και τη σύγκρουση συμφερόντων κρατικών και πολιτειακών αξιωματούχων.
• Θεσμική ρύθμιση περιορισμού θητειών σε διάφορα πολιτειακά αξιώματα και εναλλαξιμότητα σε νευραλγικές θέσεις της Δημόσιας Υπηρεσίας.
• Διεύρυνση του καταλόγου των ελεγχόμενων προσώπων για σκοπούς υποβολής δήλωσης «πόθεν έσχες», η οποία να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις τρεις εξουσίες (εκτελεστική, νομοθετική, δικαστική) και γενικά όλους όσοι διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα ασκώντας δημόσια εξουσία ή ως εκ της θέσεώς τους λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις που επηρεάζουν τα δημόσια οικονομικά ή τη δημόσια διοίκηση.
• Ολοκληρωμένη ρύθμιση των οικονομικών υποχρεώσεων της Εκκλησίας της Κύπρου και διαφάνεια στην επιχειρηματική σχέση της με το κράτος. Πλήρης διαχωρισμός του κράτους από την Εκκλησία.
• Εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τις προσφορές και αγορές εξοπλιστικών προγραμμάτων, πάντοτε έχοντας υπόψιν την πτυχή της εθνικής ασφάλειας καθώς και του απόρρητου που διέπει τον τομέα της Άμυνας.
• Δυνατότητα δημοσίου ελέγχου όλων των προσφορών που κατακυρώνονται στο δημόσιο και ημιδημόσιο τομέα, ανεξαρτήτως ποσού.
• Νομοθετική ρύθμιση των οικονομικών δραστηριοτήτων μη κυβερνητικών οργανώσεων με στόχο τη διαφάνεια στη χρηματοδότησή τους.
• Εκσυγχρονισμός των εκλογικών νόμων που θα περιλαμβάνει και επιμήκυνση της περιόδου ελέγχου των εκλογικών δαπανών.
• Δημοσιοποίηση των εξελεγμένων λογαριασμών των ΜΜΕ, έντυπων και ηλεκτρονικών, με ταυτόχρονη πληροφόρηση της κοινής γνώμης για τους πραγματικούς ιδιοκτήτες (beneficial owners), περιλαμβανομένων θυγατρικών και συνδεδεμένων εταιρειών.
• Υποχρεωτική δήμευση περιουσίας πολιτειακών αξιωματούχων και δημοσίων λειτουργών, οι οποίοι καταδικάζονται για οικονομικά εγκλήματα και ειδικότερα για αδικήματα φοροδιαφυγής, δεκασμού και διασπάθισης δημοσίου χρήματος.
• Νομοθετική ρύθμιση αυστηρότερων ποινών έτσι που οι επιπτώσεις από τυχόν διάπραξη αδικημάτων εις βάρος του Δημοσίου να είναι αποτρεπτικές για τη διάπραξή τους.
• Αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας σε πολιτικές και συστήματα ελέγχου.
• Βελτίωση της προσβασιμότητας του πολίτη στις Αρχές, ειδικότερα σε θέματα εξασφάλισης δημοσίων εγγράφων, εξυπηρέτησης και διαφάνειας σε σχέση με αποφάσεις που τον επηρεάζουν, μέσα από δημόσιες ακροάσεις και λογοδοσία.

Αναμφίβολα η αντιμετώπιση των φαινομένων διαπλοκής και διαφθοράς είναι υπόθεση όλων. Ως Κόμμα θα συνεχίσουμε να αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες προς διάφορες κατευθύνσεις για ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, για καλλιέργεια κουλτούρας απόρριψης τέτοιων συμπεριφορών και ασφαλώς για αυστηρή εφαρμογή των υφιστάμενων νομοθεσιών.