Ομιλία Γενικού Γραμματέα Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού στην εκδήλωση καταδίκης μαύρων επετείων
Μάρτης 1966. Έγραφαν οι εφημερίδες: «Εάν ο Μακάριος επιθυμεί να εξιλεωθεί κάπως, οφείλει σήμερον άνευ δισταγμού να πατάξει το ΑΚΕΛ. Εάν δεν αρκεί η ισχύς των κειμένων νόμων ας μεριμνήση να θεσπισθούν νέοι. Είναι εθνική ανάγκη να τεθεί σήμερον εκτός νόμου το ΑΚΕΛ. Είναι το υποκατάστημα της Μόσχας. Αποτελεί πρόκλησιν και κίνδυνον η ύπαρξη του». Μάρτης 1970. Σε ολόκληρη την Κύπρο κυκλοφορούσαν τα φυλλάδια των αυτοαποκαλούμενων «Φίλων της Εθνικής Επαναστάσεως». Με αυτά απειλούσαν ότι «ο Φοίνικας της Ελληνικής Ιστορίας δεν θα κλείση τας πτέρυγας του. Είναι πολύ μικροί και ασήμαντοι οι κομμουνισταί δια να τον ενοχλήσουν και υπάρχουν οι φύλακες». Την ίδια χρονιά ο Γεώργιος Γρίβας Διγενής ανησυχούσε για την επιρροή του ΑΚΕΛ μέσα στο λαό και έγραφε «τα αποτελέσματα των Βουλευτικών εκλογών εν Κύπρω, δεν πρέπει να μας αφήνουν αδιαφόρους. Δεικνύουν, σημαντικήν αύξησιν των κομμουνιστικών ψήφων και επισημαίνουν μελλοντικόν κομμουνιστικόν κίνδυνον εις την μεγαλόνησον». Οι εφημερίδες συνέχιζαν στον ίδιο τόνο «το εθνικόν κέντρον είναι αντίθετον προς την τακτική του ΑΚΕΛ. Έτσι καταστρέφονται τα σχέδια και οι πόθοι του Κόμματος αλλά σημαίνει και την τελική καταστροφήν του. Διότι θα τεθεί εκτός νόμου και τα στελέχη του θα εξορισθούν. Για τούτο απεφασίσθη η ίδρυση ενόπλων δυνάμεων στις πόλεις και στις υπαίθρους». Την ίδια περίοδο ο Βασιλειάδης της ΕΣΕΑ έλεγε προς το Λαγάκο: «να φύγει ο Μακάριος και εγώ ας βλέπω πίσω από τα σίδερα της φυλακής τη Λευκωσία να καίγεται».
Δύο είναι τα συμπεράσματα από αυτές τις αναφορές. Το πρώτο είναι πως το έγκλημα της προδοσίας, το πραξικόπημα της Χούντας και της ΕΟΚΑ Β΄ που αιματοκύλισε το λαό μας, δεν ήταν μια «άφρονη ενέργεια» ή το αποτέλεσμα «εθνικού διχασμού». Ήταν έγκλημα προμελετημένο και προσχεδιασμένο. Το δεύτερο συμπέρασμα είναι πως το μεγαλύτερο εμπόδιο στα σχέδια του ιμπεριαλισμού και του εθνικισμού ήταν το ΑΚΕΛ και η σταθερή πολιτική του γραμμή για Κύπρο αδέσμευτη, ανεξάρτητη, κυρίαρχη και κοινή πατρίδα ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων.
Γι΄αυτό το ΑΚΕΛ έπρεπε πάση θυσία να εξοντωθεί. Να εκμηδενιστεί. Αυτός ήταν ο στόχος και όχι η σωτηρία της Πατρίδας. Αυτός ο στόχος υπηρετήθηκε από ανθρώπους αντιδημοκράτες και μικρόψυχους. Ανθρώπους με φασιστική νοοτροπία που το αντιακελικό τους μένος, τούς μετέτρεψε σε πιόνια των ιμπεριαλιστών. Αυτό το ίδιο μένος εξακολουθεί να υπάρχει σήμερα σε πολλά μυαλά.
Οι αμερικανονατοϊκοί, δεν είχαν παραιτηθεί ποτέ από το στόχο της υποταγής της Κύπρου στην υπηρεσία τους. Υποδαύλισαν τις αντιπαραθέσεις μεταξύ ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων δίχως να δυσκολευτούν καθόλου. Μέσα στην ελληνοκυπριακή κοινότητα ο εθνικισμός και ο σοβινισμός αντίκριζαν την ανεξαρτησία της Κύπρου ως σκαλοπάτι για την Ένωση. Στη δε τουρκοκυπριακή κοινότητα ως σκαλοπάτι για τη διχοτόμηση. Αυτοί που είχαν βάλει την Κύπρο στο στόχαστρο άρχισαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως «μεσολαβητές». Σχέδια Μπώλ, Λέμνιτσερ, Άτσεσον, Σάϋρους Βάνς. Όλα με τον ίδιο σκοπό. Απαλλαγή από τον Μακάριο και την αδέσμευτη πολιτική που ακολουθούσε. Πρόσδεση της Κύπρου στο άρμα του ΝΑΤΟ και παραχώρηση μέρους του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Τουρκία. Είναι χαρακτηριστικό το μήνυμα του Μπωλ, το 1964, προς τις πρεσβείες των ΗΠΑ σε Αθήνα και Λονδίνο. Σ΄αυτό έλεγε ότι η ελληνική μεραρχία έχει την ισχύ για να «κανονίσει τον Μακάριο», αν υπάρξει εντολή από την Αθήνα και ότι ίσως ο Γρίβας θα μπορούσε να αναλάβει αυτή την ευθύνη.
Τα σχέδια δολοφονίας του Μακαρίου εξυφαίνονταν το ένα μετά το άλλο. Ο σχεδιασμός ήταν συγκεκριμένος. Δολοφονία του Μακαρίου, πρόκληση συνθηκών εμφύλιας αντιπαράθεσης, επέμβαση και ανάληψη της εξουσίας από το στρατό για δήθεν αποφυγή του εμφύλιου σπαραγμού. Για να υλοποιηθεί αυτός ο σχεδιασμός κατέφτασε ο Γρίβας στην Κύπρο άλλωστε. Στα τέλη του 1971 είχε ήδη συσταθεί η ΕΟΚΑ Β΄. Αμέσως μετά τη σύσταση της, ξεκίνησε την προετοιμασία του πραξικοπήματος, σε όλα τα επίπεδα. Άρχισε να φέρνει στην Κύπρο παράνομο οπλισμό, οργάνωσε τη χρηματοδότηση της, ξεκίνησε να σχεδιάζει το πραξικόπημα. Στα 3,5 χρόνια κατά τα οποία ο Γρίβας ήταν αρχηγός της ΕΟΚΑ Β΄, αλλά και νωρίτερα, ετοιμάστηκαν σειρά από σχέδια για ανατροπή του Μακαρίου και ανάληψη της εξουσίας. Σχέδιο Ερμής, Σφενδόνη, Απόλλων, Γρόνθος, Τυφών. Σχέδιο Ανταπόδοσις, το οποίο στοχοποιούσε πολιτικά πρόσωπα, ανάμεσα στους οποίους και ο αείμνηστος Εζεκίας Παπαϊωάννου, καθώς και γραφεία εφημερίδων, όπως η Χαραυγή. Τελευταίο, το σχέδιο Νίκη που φέρει την υπογραφή του ίδιου του Γρίβα. Πολιτικές δολοφονίες, ανατινάξεις κυβερνητικών κτιρίων, τραμπουκισμοί και ξυλοδαρμοί ήταν στην ημερήσια διάταξη της φασιστικής ΕΟΚΑ Β΄.
Όπως είχε γράψει εύστοχα ο Μακρυγιάννης «όσοι εκάναν το κακό, τούς κακοφαίνεται. Γιατί και το κακό το θέλανε και το συμφέρον τους το θέλανε και καλούς πατριώτες θέλουν να τους λένε. Και αυτό δε γίνεται». Κάθε Ιούλη οι πολιτικοί απόγονοι του Γρίβα και της ΕΟΚΑ Β’ νιώθουν άβολα. Δεν αντέχουν το γεγονός πως η Ιστορία έχει τόσο πείσμα. Πως τους κοιτά κατάματα μέσα από τους τάφους των ηρώων, μέσα από το δάκρυ της μαυροφορεμένης μάνας, μέσα από την κορνίζα της φωτογραφίας αυτού που ακόμα λείπει. Δεν αντέχουν το γεγονός πως αυτοί που τους είδαν να σηκώνουν τα καλάσνικωφ εναντίον του λαού μας, ακόμα ζουν. Ακόμα θυμούνται. Δεν αντέχουν το γεγονός πως η αλήθεια αντέχει μέχρι σήμερα. Γι΄αυτό ρίχνουν στη συζήτηση διάφορα προσχήματα για να θολώσουν τα νερά.
Το ΑΚΕΛ δεν θα πάψει ποτέ να θυμίζει την αλήθεια. Δεν είχαν όλοι τον ίδιο ρόλο. Η Σοβιετική Ένωση ήταν στη μια πλευρά υπερασπιζόμενη την Κυπριακή Δημοκρατία∙ οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ στην άλλη, απεργαζόμενοι σχέδια για την κατάλυση της και τη διχοτόμηση του τόπου μας. Δεν είχαμε όλοι τον ίδιο ρόλο. Από τη μια το ΑΚΕΛ και μαζί του η συντριπτική πλειοψηφία του κυπριακού λαού, ήταν συσπειρωμένοι γύρω από την αδέσμευτη πολιτική του Μακαρίου. Από την άλλη μια χούφτα ΕΟΚΑβητατζήδες, συνειδητοί φασίστες. Από τη μια χιλιάδες τίμιοι πατριώτες που έδωσαν το αίμα τους για τη δημοκρατία και την ελευθερία. Από την άλλη οι πουλημένοι με τα αργύρια της Χούντας, που μόλις έγινε η εισβολή έτρεξαν να κρυφτούν, στα βουνά ή στα νοσοκομεία για να μην πολεμήσουν. Επανεμφανίστηκαν μόνο όταν δεν υπήρχε κίνδυνος. Βολεύτηκαν χρόνια αργότερα μέσα στα κοστούμια τους, άνετοι σε καρέκλες εξουσίας, ήσυχοι κάτω από την κομματική στέγη της δεξιάς. Μα κυρίως ξεδιάντροποι και αμετανόητοι, να κουνούν το δάχτυλο επιδεικτικά μέχρι σήμερα δίνοντας μας μαθήματα ιστορίας.
Δεν είχαμε όλοι τον ίδιο ρόλο. Από τη μια ο Γρίβας και η ΕΟΚΑ Β΄, που αν και γνώριζαν πως το πραξικόπημα θα έδινε το άλλοθι στην Τουρκία να εισβάλει, το σχεδίασαν και το εκτέλεσαν συνειδητά μόλις βρήκαν την ευκαιρία. Από την άλλη το ΑΚΕΛ, που παρόλο που είχε αποτρέψει με τη δυναμική συσπείρωση του λαού γύρω από τον Μακάριο το σχεδιαζόμενο πραξικόπημα το 1972 δεν εφησύχαζε. Τον Απρίλη του 1974 ο τότε Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ, Εζεκίας Παπαϊωάννου, τόνιζε από το βήμα του 13ου Συνεδρίου του ΑΚΕΛ: «Όχι μόνο δεν έχουν εγκαταλειφθεί τα εγκληματικά σχέδια κατά της Κύπρου, αλλά και τελειοποιούνται. Κύριος στόχος παραμένει η δολοφονία του Προέδρου Μακαρίου και η πραξικοπηματική κατάληψη της εξουσίας». Ήταν γι΄αυτό το λόγο που το Κόμμα μας εισηγήθηκε τη δημιουργία Λαϊκής Πολιτοφυλακής που θα ήταν το αντίπαλο δέος απέναντι στην ΕΟΚΑ Β’ αλλά και την ελεγχόμενη από τη Χούντα Εθνική Φρουρά. Γι΄αυτό το σκοπό, προσφέραμε δύναμη 1000 ανδρών και θέσαμε όλες τις δυνάμεις του Κόμματος μας στη διάθεση του Μακαρίου. Η εισήγηση του ΑΚΕΛ, χωρίς να απορριφθεί, δεν υλοποιήθηκε. Ο Μακάριος προχώρησε στη σύσταση του Εφεδρικού σώματος, το οποίο πάλεψε με αυταπάρνηση για να υπερασπιστεί τη δημοκρατία και τη νομιμότητα. Το Εφεδρικό, ουσιαστικά εξάρθρωσε την ΕΟΚΑ Β΄. Δεν ήταν όμως σε θέση να σταματήσει το πραξικόπημα.
Πέντε μέρες μετά το πραξικόπημα, η Τουρκία εισέβαλε κατά παράβαση κάθε έννοιας διεθνούς δικαίου στην Κύπρο. Μέχρι σήμερα η Τουρκία εξακολουθεί να εγκληματεί σε βάρος της Κύπρου και του λαού της. Με την παράνομη κατοχή του 37% του κυπριακού εδάφους, το συνεχή εποικισμό, την παράνομη εκμετάλλευση των ελληνοκυπριακών περιουσιών και τη διατήρηση κατοχικών στρατευμάτων.
Εδώ συνοψίζεται η ουσία και η φύση του κυπριακού προβλήματος. Πρόκειται για διεθνές πρόβλημα εισβολής και κατοχής. Πρόβλημα κατάφωρης παραβίασης της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πρόβλημα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Η Χούντα «ένιψε» τας χείρας της στο αίμα του λαού μας. Τα βομβαρδιστικά από την Ελλάδα δεν έλαβαν ποτέ διαταγή να πετάξουν για την Κύπρο. Η ΕΛΔΥΚ βάδιζε στα τυφλά. Ο δε Μπονάνος όπως ο ίδιος ομολόγησε ήταν ενήμερος από τα χαράματα της 20ης Ιουλίου για την εισβολή, αλλά δεν ειδοποίησε το ΓΕΕΦ γιατί «είχε ιεραρχήσει άλλα πράγματα να κάνει».
Χιλιάδες Κύπριοι έτρεξαν να αντισταθούν και να πολεμήσουν για να μην περάσει το διπλό έγκλημα σε βάρος του λαού μας. Ανάμεσα τους και στελέχη και μέλη του Λαϊκού Κινήματος, τα οποία στάθηκαν στην πρώτη γραμμή για να υπερασπιστούν τη δημοκρατία και την εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας μας. Είναι δύο φόρες πρόκληση η χυδαιότητα με την οποία εξισώνονται κάθε χρόνο τέτοιες μέρες οι ήρωες, με αυτούς που βαφτίστηκαν έτσι επειδή δήθεν εκτελούσαν «διατεταγμένη υπηρεσία». Υπήρχαν κι άλλοι που θα μπορούσαν να εκτελέσουν τάχα «διατεταγμένη υπηρεσία», αλλά δεν το έπραξαν. Γιατί από τα σπλάχνα του Λαϊκού Κινήματος ξεπήδησε η λεβεντιά ηρώων όπως του Σωτήρη Αδάμου Κωνσταντίνου.
Προτίμησε να πεθάνει παρά να υποκύψει στο φασισμό. Δεν είναι μόνο το παράδειγμα του Σωτήρη. Από τα σπλάχνα του Λαϊκού Κινήματος ξεπήδησαν λεβέντες όπως οι Κώστας Μισιαούλη, Κωστάκης Ευαγόρου, Νίκος Φλουρέντζου, Κυριάκος Παπαλαζάρου, Αντρέας Κέστας, Πάμπος Χριστοφή, Τάσος Χριστοφή, Παντελής Χαραλάμπους, Χριστάκης Κόμπος και τόσοι άλλοι. Θα ήταν ντροπή για τη μνήμη τους και για τον καθένα από εμάς, αν δεχόμασταν η θυσία τους να εξισωθεί με την προδοσία. Από τα σπλάχνα του Λαϊκού Κινήματος ξεπήδησαν παλικάρια όπως οι Γαβριήλ Θεοδοσίου, Ανδρέας Στυλιανού, Γεράσιμος Λεοντίου, Ευέλθων Ιωαννίδης, Καρασαμάνης και τόσοι άλλοι. Θα ήταν ντροπή για τη θυσία τους και για τα ιδανικά που τους έσπρωξαν να σταθούν στην πρώτη γραμμή, να δεχτούμε εμείς σήμερα το μακελειό της Ιστορίας, μόνο και μόνο για να κοιμούνται ήσυχοι τα βράδια αυτοί που άνοιξαν την κερκόπορτα για να περάσουν τα στρατεύματα της κατοχής.
Δεν πρόκειται ποτέ να ανεχτούμε να εξισωθούν τέτοιοι λεβέντες με όσους επιτέθηκαν ενάντια στη δημοκρατία και το λαό μας. Ούτε πρόκειται ποτέ να ανεχτούμε τους μύθους που κατασκευάζονται προκειμένου να ξαναγραφτεί η ιστορία. Εμείς δεν έχουμε ανάγκη από μύθους περί «στρατηγών» και «στρατηλατών». Δαφνοστεφανώνει ο Συναγερμός κάθε χρόνο τον Γρίβα. Ένα αντικομμουνιστή δολοφόνο. Με δοξολογίες, με τρισάγια, με ομιλίες για το σπουδαίο έργο του «Αρχηγού». Μόνο που θα πρέπει σε κάποια στιγμή η Δεξιά να σταματήσει να «επιδιορθώνει» την Ιστορία και να τη ξαναδιαβάσει. Να ανατρέξει στα λόγια του ίδιου του πατριάρχη της∙ του Γλαύκου Κληρίδη που καταθέτοντας στην Επιτροπή για το Φάκελο της Κύπρου στη Βουλή επανέλαβε αυτό που είχε πει παλαιότερα: ότι δηλαδή κάποιος που έχει ανθρώπους που δολοφονούν όσους δεν πίστευαν στα ίδια ιδεώδη μαζί του, είναι δολοφόνος.
Όσα χρόνια κι αν περάσουν θα συνεχίσουμε να μιλούμε για προδοσία. Και προδοσία χωρίς προδότες δεν υπάρχει. Όσα χρόνια κι αν περάσουν θα συνεχίσουμε να μιλούμε για έγκλημα με θύμα τον τόπο και το λαό μας. Και έγκλημα δίχως εγκληματίες δεν υπάρχει. Κανένας μας λοιπόν δεν ξεχνά. Τίποτε δεν μπορεί να ξεχαστεί.
Σήμερα, σαρανταένα χρόνια μετά, ένα είναι το καθήκον και το χρέος μας απέναντι στο τόσο αίμα που χύθηκε: η δικαίωση της Κύπρου. Η επανένωση της πατρίδας και του λαού μας. Για να γίνει αυτό κατορθωτό θα πρέπει όλοι να διδαχτούμε από τα γεγονότα.
Σαρανταένα ολόκληρα χρόνια μετά δεν έχουμε δυστυχώς καταφέρει, να ενωθούμε γύρω από το στόχο της συμφωνημένης λύσης. Δεν καταφέραμε να αντικρίζουμε τα όσα έγιναν δίχως στενόκαρδες προσεγγίσεις και κοντόφθαλμες αντιλήψεις. Σαρανταένα χρόνια μετά και ακόμα επιμένουν ορισμένοι να κάνουν το ευκταίο, λάβαρο. Δίχως να διδάσκονται από τα ίδια τα γεγονότα πως την τελευταία φορά που το εφικτό θυσιάστηκε στο βωμό του ευκταίου, ο μεγάλος χαμένος είμαστε εμείς και η Κύπρος. Ούτε όταν είχαμε συμφωνήσει την ανεξαρτησία, έστω και κουτσουρεμένη, ούτε όταν βλέπαμε πως το ποτάμι δεν μπορούσε να γυρίσει πίσω, εγκαταλείφθηκαν οι ψευτοπατριωτισμοί και οι ρητορείες. Αντιθέτως, χτύπησε κόκκινο η εθνοκαπηλεία με αποτέλεσμα να προσφέρουμε στον ιμπεριαλισμό και τον τουρκικό επεκτατισμό την ευκαιρία στο πιάτο. Και όμως. Δυστυχώς επαναφέρεται σήμερα η «πολυφορεμένη» πρόταση για αλλαγή στρατηγικής και του συμφωνημένου πλαισίου∙ για εγκατάλειψη της ομοσπονδίας και για ιδεατές λύσεις. Είναι μάλιστα ορισμένοι σήμερα που πλειοδοτούν στον «πατριωτισμό» προτείνοντας μέχρι και ενιαίο κράτος. Όμως όσο αυτοί αποκοιμίζουν το λαό με τις κορώνες τους, η Ιστορία γράφεται. Κάθε μέρα που περνά με εμάς να συζητούμε ακόμα τι λύση θέλουμε, ο χρόνος χώνει το μαχαίρι της διαίρεσης του τόπου μας ακόμα πιο βαθιά.
Μια άλλη αδιάψευστη αλήθεια είναι πως κάθε φορά που υπήρχε στασιμότητα στις προσπάθειες λύσης, δίχως να φαίνεται και να καταγράφεται ότι η δική μας πλευρά δεν ευθυνόταν γι΄αυτό, η Τουρκία έβρισκε την ευκαιρία να προωθεί ανενόχλητη τους στόχους της. Αυτό δεν πρέπει να το λησμονούμε ποτέ. Όσο και αν δεν θέλουν ορισμένοι να το παραδεχθούν, κατά την πενταετία Δ. Χριστόφια δεν υπήρξε πισωγύρισμα σε ότι αφορά θέσεις και αρχές, όπως δεν υπήρξε και επιτυχία στις προσπάθειες της τουρκικής πλευράς για αναβάθμιση του ψευδοκράτους. Αυτό γιατί το τραπέζι των διαπραγματεύσεων ήταν γεμάτο με λειτουργικές και συνενωτικές προτάσεις από την ελληνοκυπριακή πλευρά, οι οποίες ήταν βασισμένες στο συμφωνημένο πλαίσιο. Γιατί και στις διαπραγματεύσεις αλλά και στο διεθνές πεδίο αποδεικνυόταν συνεχώς η βούληση μας για λύση.
Σήμερα πρέπει να αντιληφθούμε όλοι τη σημασία που έχει η προσπάθεια που ξεκίνησε με την ανάδειξη του κ. Ακιντζί στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας να έχει προϋποθέσεις επιτυχίας. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης οφείλει να διαπραγματευτεί με συνέπεια σε αρχές, συλλογικότητα και σοβαρότητα. Να φέρει ενώπιον του λαού συμφωνημένη λύση. Λύση που να αποστρατιωτικοποιεί την Κύπρο, να ακυρώνει τις εγγυήσεις και να αποκλείει τα όποια δικαιώματα επέμβασης από ξένες δυνάμεις. Λύση που να επανενώνει το έδαφος, το λαό, τους θεσμούς και την οικονομία στο πλαίσιο δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα όπως αυτή περιγράφεται στα κείμενα των Ηνωμένων Εθνών. Ομοσπονδία με μία και μόνη κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια.
Από την αρχή καλέσαμε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να αξιοποιήσει τις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν επί Χριστόφια και να προχωρήσει στις συνομιλίες με έμφαση στα εκκρεμούντα βασικά θέματα. Το πράξαμε αψηφώντας το όποιο πολιτικό κόστος. Στηρίξαμε τη διαδικασία των συνομιλιών και επιμέναμε στην ορθότητα των συγκλίσεων παρόλο το μύθο των «υποχωρήσεων» που κατασκευάστηκε την προηγούμενη περίοδο.
Ο Πρόεδρος δεν μας άκουσε τότε, επιτρέποντας δυστυχώς να χαθεί πολύτιμος χρόνος. Ύστερα από πολλούς δισταγμούς και παλινδρομήσεις που είχαν το κόστος τους, το τελευταίο διάστημα ξεκίνησε να αξιοποιεί και τις συγκλίσεις. Ως αποτέλεσμα παρατηρείται κινητικότητα. Το ΑΚΕΛ τονίζει για ακόμη μια φορά ότι θα στηρίξει τη διαδικασία των συνομιλιών. Ότι θα προσπαθήσει να συμβάλει σ΄αυτή με ιδέες και προτάσεις για να απελευθερώσουμε και επανενώσουμε επιτέλους το πολύπαθο μας νησί.
Βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή της διαδικασίας. Κριτής της αλήθειας είναι το τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το σίγουρο είναι ότι υπάρχει ένα θετικό κλίμα που ανοίγει ένα παράθυρο ελπίδας. Το στοίχημα για όλους μας είναι να ανοίξουμε διάπλατα αυτό το παράθυρο για να μπει μέσα ο ήλιος της λευτεριάς και της επανένωσης. Για να το πετύχουμε θα πρέπει να αρθούμε όλοι στο ύψος των περιστάσεων.
Η επίθεση που δέχθηκαν οι προτάσεις που κατατέθηκαν από το Δ. Χριστόφια στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ήταν πολύ μεγάλη. Δύσκολα μπορεί να εντοπίσει κάποιος κριτική γι΄αυτές τις προτάσεις, που να μην είχε στην ουσία της τη βαθιά ιδεολογική θέση πως «είναι καλύτερα να μείνουμε έτσι με ένα κράτος μισό, αλλά να είναι αμιγώς ελληνικό» και πως «η Αριστερά θέλει να μας τουρκοποιήσει». Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, πρέπει να παραδεχθούμε ότι η τουρκοποίηση, θα μας απειλήσει όχι αν προτάξουμε αυτές τις θέσεις, αλλά αν τις εγκαταλείψουμε. Εκτός αν ακόμα τρέφουμε αυταπάτες ότι μπορούν να βρεθούν πιο συνενωτικές, ρεαλιστικές και λειτουργικές προτάσεις στα θέματα της διακυβέρνησης ή των τεσσάρων ελευθεριών. Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς θα πρέπει να ομολογήσουμε ότι η δαιμονοποίηση αυτών των προτάσεων έγινε για μικροκομματικούς σκοπούς. Όμως τώρα το σημαντικό δεν είναι ούτε το πολιτικό γόητρο, ούτε τα κομματικά ποσοστά. Το σημαντικό είναι να αντιληφθεί ο Πρόεδρος ότι αν χαθούν αυτές οι προτάσεις, θα μπούμε σε περιπέτειες, ίσως δίχως επιστροφή και θα χαθούν σημαντικά κεκτημένα για το σύνολο του κυπριακού λαού.
Πιστεύουμε ότι ο Μουσταφά Ακιντζί και θέλει και μπορεί να συνεργαστεί σε ότι αφορά τις εσωτερικές πτυχές του Κυπριακού. Αν καταφέρουμε να φθάσουμε σε ακτίνα συμφωνίας σε αυτά τα ζητήματα, τότε θα θέσουμε την Τουρκία ενώπιον των ευθυνών της. Όλοι γνωρίζουν ότι στα θέματα της ασφάλειας, της αποχώρησης των κατοχικών στρατευμάτων και των εποίκων αλλά και του εδαφικού, είναι η Τουρκία που αποφασίζει. Αυτή θα πρέπει να υποχωρήσει για να φτάσουμε σε συμφωνία. Αν καταλήξουμε σε συμφωνία στην εσωτερική πτυχή θα φανεί αν είναι έτοιμη να το πράξει. Εμείς όμως έχουμε χρέος και καθήκον απέναντι σε όσους θυσίασαν τη ζωή τους γι΄αυτό τον τόπο, να αφιερώσουμε όλες μας τις δυνάμεις για τη δικαίωση του τόπου μας. Να βαδίσουμε το δρόμο μέχρι τέλους. Θα το πράξουμε έστω και αν είναι δύσκολος και ανηφορικός.
Όταν ακούστηκε λίγο μετά το πραξικόπημα ότι ο Μακάριος είναι ζωντανός, στη Λεμεσό ξέσπασε παλλαϊκό συλλαλητήριο. Το σύνθημα που ακουγόταν από παντού ήταν «κυπριακέ λαέ αντίσταση μέχρι θανάτου». Τα πρωτοπαλλίκαρα της ΕΟΚΑ Β΄ για να ελέγξουν την κατάσταση πήραν τα όπλα. Οι πυροβολισμοί μοίρασαν τη διαδήλωση. Ένας σύντροφος έμεινε μόνος στη μέση του δρόμου. Γονάτισε, τους κοίταξε κατάματα και τους φώναζε ξανά και ξανά «πυροβολήστε με». Θρασύδειλοι όπως πάντα δεν τον πυροβόλησαν, παρά μόνο όταν οι συντρόφοι του τον σήκωσαν από το δρόμο και επιχείρησαν να ακολουθήσουν τη διαδήλωση. Πέντε μέρες μετά, ένας άλλος σύντροφος στάθηκε πάλι όρθιος και μόνος απέναντι στον τουρκικό στρατό πολεμώντας αδιάκοπα. Όταν οι τούρκοι συνειδητοποίησαν πως ένας ολόκληρος δικός τους λόχος πολεμούσε για ώρα έχοντας μόνο ένα άνθρωπο απέναντι του, χρησιμοποίησαν όλα τα μέσα για να τον εξοντώσουν. Τελικά τον σκότωσαν, όμως τον έθαψαν οι ίδιοι, τιμής ένεκεν, για την ανδρεία του να επιμένει να πολεμά έστω και μόνος.
Αυτό το βαρύ νόημα έχουν για εμάς όλες οι εκδηλώσεις μνήμης και τιμής αυτές τις μέρες. Ούτε οι ομιλίες με τα κούφια λόγια, ούτε η αγωνία να θαφτεί η ιστορία, ούτε τα στεφάνια της τιμής που μπλέκονται για να ξεχαστούν οι πράξεις της ντροπής. Για εμάς αυτές οι εκδηλώσεις έχουν άλλο νόημα. Τιμώντας τους χιλιάδες ήρωες, τιμούμε και συντρόφους μας, ζώντες και νεκρούς, που τίμησαν στην πράξη την ιδεολογική τους ταυτότητα. Σε αυτές τις εκδηλώσεις συναντούμε αυτά τα ίδια πρόσωπα. Άλλα σκαμμένα με την ιστορία και τις σφαίρες της, άλλα σημαδεμένα με το τίμημα της λεβεντιάς όσων χάθηκαν. Αυτή τη λεβεντιά τιμούμε με τη σημερινή μας εκδήλωση. Αυτή η λεβεντιά των χιλιάδων λαϊκών αγωνιστών της δημοκρατίας και της ελευθερίας είναι η δική μας ιερή κατάθεση στους αγώνες του τόπου μας. Αυτή η λεβεντιά είναι που μας δίνει την περηφάνια να κοιτάζουμε το λαό κατάματα. Τη δύναμη να συνεχίσουμε την πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό, ενάντια στο νεοφασισμό, ενάντια στις αλυσίδες που απειλούν τον τόπο μας. Να συνεχίσουμε την πάλη μας για Κύπρο επανενωμένη και κυρίαρχη. Κύπρο που να ανήκει στο λαό της!
