Οι (μη)εξελίξεις στο Κυπριακό, Του Στέφανου Στεφάνου

Η τελευταία απόφαση για συζήτηση των βασικών θεμάτων στα οποία υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ των δύο πλευρών, τυγχάνει διαφορετικών αναγνώσεων. Το σίγουρο είναι ένα: ότι ο νέος αντιπρόσωπος του Γ.Γ. του ΟΗΕ, μπροστά στο αρνητικό ενδεχόμενο οι συνομιλίες να καταλήξουν σε αδιέξοδο εξαιτίας των διαφωνιών, αναζήτησε και βρήκε ένα τρόπο για να τις συνεχίσει.

Τώρα, όπως πληροφορούμαστε από τα ΜΜΕ, εισερχόμαστε στη φάση της ουσιαστικής διαπραγμάτευσης. Αυτή η φάση καθυστέρησε πολύ να αρχίσει. Η αλήθεια είναι ότι η πολιτική που επέλεξε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας στο Κυπριακό, επέτρεψε στην τουρκική πλευρά να κωλυσιεργεί στις διαπραγματεύσεις χωρίς να επωμίζεται κανένα κόστος γι’ αυτή τη συμπεριφορά. Εξαιτίας της αρνητικής στάσης της τουρκοκυπριακής πλευράς οι δύο πλευρές περιπλανήθηκαν για περισσότερο από ένα χρόνο σε διάφορες συζητήσεις που τελικά όχι μόνο οδήγησαν σε μεγάλη καθυστέρηση, αλλά και η απόσταση στις θέσεις των δύο πλευρών μεγάλωσε.

Η ζημιά που έχει γίνει στις διαπραγματεύσεις, δεν περιορίστηκε στην απώλεια χρόνου. Δυστυχώς, υπήρξαν ζημιές για την ελληνοκυπριακή πλευρά η οποία έτσι κι αλλιώς δεν εξυπηρετείται από τα αδιέξοδα και την παρέλευση του χρόνου χωρίς λύση. Η ζημιά προήλθε από τη συνομολόγηση ενός κοινού ανακοινωθέντος που αποδείχθηκε υποδεέστερο απ’ αυτά που είχαν συνομολογήσει οι Χριστόφιας – Ταλάτ, αλλά και από αυτό που, σύμφωνα με τα όσα δήλωνε ο πρόεδρος, στόχευε. Στο κοινό ανακοινωθέν υπάρχουν μερικά προβληματικά στοιχεία με πιο σοβαρό, την απάλειψη της αναφοράς ότι η κυριαρχία θα είναι αδιαίρετη, όπως σαφώς περιλαμβανόταν στο κοινό ανακοινωθέν του 2008.

Ζημιά έγινε και στο θέμα των συγκλίσεων. Ενώ ο τουρκοκύπριος ηγέτης απέρριπτε τις συγκλίσεις διότι προφανώς δεν εξυπηρετούν τις διχοτομικές του θέσεις, η πολιτική του προέδρου για εξ’ υπαρχής συζήτηση των ουσιαστικών θεμάτων έδωσε την ευκαιρία στον κ. Έρογλου να εμφανίζεται ως υπερασπιστής των συγκλίσεων. Μάλιστα, ο τουρκοκύπριος ηγέτης, σε μια επικοινωνιακή κίνηση απέστειλε επιστολή στο Γ.Γ. του ΟΗΕ στην οποία ζητούσε τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων από το σημείο που είχαν διακοπεί το Μάρτιο του 2012. Μ’ αυτό τον τρόπο η τουρκική πλευρά βγήκε από τη γωνιά στην οποία βρισκόταν επειδή απέρριπτε τις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν το 2008 – 2010 και την ίδια ώρα βρέθηκε σε δύσκολη θέση η ελληνοκυπριακή πλευρά, με κίνδυνο να φορτωθεί ευθύνες σε περίπτωση αδιεξόδου.

Με φόντο αυτό το σκηνικό και ενόψει της έναρξης της νέας φάσης, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας επιβάλλεται να τερματίσει την πολιτική της εξ’ υπαρχής συζήτησης. Δεν τρέφουμε ψευδαισθήσεις για τη στάση που θα συνεχίσει να τηρεί η τουρκική πλευρά στις συνομιλίες ούτε και για τις προοπτικές να επιτευχθεί πρόοδος σε κάποια από τα θέματα. Η διαδικασία όμως ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας που η ελληνοκυπριακή πλευρά πρέπει να προσπαθήσει να αξιοποιήσει στο μέγιστο βαθμό.

Οι θέσεις που θα καταθέσει ο πρόεδρος στο διαπραγματευτικό τραπέζι πρέπει να χαρακτηρίζονται από ρεαλισμό αλλά και να στηρίζονται στις αρχές λύσεις του Κυπριακού. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, ο πρόεδρος πρέπει να μεθοδεύσει την αξιοποίηση του κεκτημένου των διαπραγματεύσεων της προηγούμενης περιόδου. Μια τέτοια κίνηση από μέρους του προέδρου θα βοηθήσει στη διαφύλαξη όσων έχουν συμφωνηθεί και ταυτόχρονα, θα προστατευθεί η ελληνοκυπριακή πλευρά από τον κίνδυνο να της επιρριφθούν ευθύνες σε περίπτωση αδιεξόδου. Ο κ. Έρογλου δε, θα βρεθεί στη δύσκολη θέση είτε να συμφωνήσει σε θέσεις που θεωρεί ότι υποσκάπτουν την πολιτική του για διχοτόμηση, είτε να αποκαλύψει στη διεθνή κοινότητα το πραγματικό αδιάλλακτο πρόσωπό του.

Και στη μια και στην άλλη περίπτωση, η ελληνοκυπριακή πλευρά μόνο κέρδος και όφελος θα έχει. Είναι γι’ αυτό που ο πρόεδρος πρέπει επιτέλους να θέσει το Κυπριακό πάνω από κάθε μικροπολιτική σκοπιμότητα και με αποφασιστικότητα να προχωρήσει.