Υγεία: Ανθρωποκεντρική, ασθενοκεντρική, ποιοτική και καθολική

 

Σε συνθήκες οικονομικής, κοινωνικής κρίσης και οικονομικής ανισότητας η διαφύλαξη του δικαιώματος της υγείας είναι περισσότερο από αναγκαία. Η υγεία είναι δικαίωμα και αποτελεί κοινωνικό αγαθό το οποίο έχει υποχρέωση να παρέχει ένα κράτος στους πολίτες του.

Ο τομέας της υγείας στην Κύπρο νοσεί από τη μια, λόγω της έντασης της εμπορευματοποίησης και από την άλλη, λόγω της αδυναμίας του δημόσιου νοσοκομείου να ανταποκριθεί στις ανάγκες μιας σύγχρονης, ανθρωποκεντρικής, ασθενοκεντρικής και ποιοτικής φροντίδας υγείας.

Ο ανταγωνισμός και η κερδοσκοπία οδηγεί σε μια ιατρική για τους λίγους έχοντες τους οικονομικούς πόρους, ενώ μεγάλο μέρος της κοινωνίας αποκλείεται από την ίδιου επιπέδου πρόσβαση στην φροντίδα υγείας. Για αυτό και επιβάλλεται η πλήρης εφαρμογή του ΓεΣΥ.

Η σημερινή πραγματικότητα – ΓεΣΥ

Την 1^η Ιουνίου 2019 μέσα από συγκρούσεις, πολιτική ατολμία, αναποφαστικότητα, παλινδρομήσεις αλλά και τη συνειδητή υποβάθμιση του δημόσιου τομέα υγείας που επέβαλε η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ, άρχισε η εφαρμογή του μονοασφαλιστικού ΓεΣΥ. Το ΓεΣΥ άρχισε, γιατί το ΑΚΕΛ με αποφασιστικότητα υποστήριξε την εφαρμογή του εντός και εκτός βουλής.

Η μέχρι σήμερα πορεία του ΓεΣΥ επιβεβαιώνει τη μεγάλη ανάγκη που είχε η κυπριακή κοινωνία και ιδιαίτερα τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα για ένα καθολικό, ισότιμο, προσβάσιμο και αλληλέγγυο σύστημα υγείας. Το ΓεΣΥ στην παρούσα φάση παρουσιάζει και προβλήματα. Επιβάλλεται να παρακολουθούμε συστηματικά την υλοποίηση και λειτουργία του και να παρεμβαίνουμε αποφασιστικά για την επίλυση προβλημάτων, τη βελτίωση του επιπέδου των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη διαφύλαξη της φιλοσοφίας και των αρχών πάνω στις οποίες στηρίζεται το ΓεΣΥ.

Είναι σημαντική παράλληλα η ενίσχυση της ανεξαρτησίας του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας για να διασφαλίζεται η χρηστή διοίκηση, η διάκριση εξουσιών και η θωράκιση από πολιτικές παρεμβάσεις στη διαχείριση του ταμείου, καθώς και από φαινόμενα αδιαφάνειας και διαφθοράς.

Κεντρικός ο ρόλος του δημόσιου τομέα

Η πολιτική λιτότητας και η υπερφόρτωση –λόγω κυρίως της οικονομικής κρίσης- του δημόσιου τομέα αναπόφευκτα οδήγησαν στη δημιουργία λιστών αναμονής, στις ουρές, στην έλλειψη φαρμάκων και αναλωσίμων και σε άλλα σοβαρά καθημερινά λειτουργικά προβλήματα. Υπερβολικός φόρτος εργασίας, χαμηλό ηθικό, χαμηλότερα εισοδήματα και απογοήτευση οδηγούν γιατρούς και νοσηλευτές εκτός δημόσιων νοσοκομείων με αποτέλεσμα την περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης.

H κυβέρνηση ακολουθώντας παρελκυστική πολιτική οδήγησε τον δημόσιο τομέα στην απονεύρωση, την αυτοαποσύνθεση, την κοινωνική δυσφήμιση, στη συρρίκνωση και περιθωριοποίηση. Παράλληλα, η κυβέρνηση επέκτεινε το επικίνδυνο φαινόμενο μονοπώλησης και ξεπουλήματος των υπηρεσιών με την υποβάθμιση και διάλυση των αντίστοιχων κρατικών υπηρεσιών (υπηρεσίες καρκίνου κτλ). Έργα που προωθήθηκαν, π.χ. μεταμοσχευτικό, ακτινοθεραπευτικό οδηγήθηκαν στη διάλυση ή στον μαρασμό.

Στηρίζουμε τον εκσυγχρονισμό και την αναδιοργάνωση των κρατικών νοσηλευτηρίων για να καταστούν πιο αποδοτικά και ανταγωνιστικά διατηρώντας τον κοινωνικό τους ρόλο και χαρακτήρα. Τα νοσηλευτήρια θα πρέπει να είναι οργανισμοί μη κερδοσκοπικοί, κοινωνικά ωφέλιμοι, με αυτονομία στη λήψη αποφάσεων, οικονομικά αυτοεξαρτώμενοι και αυτοσυντήρητοι. Βασική παράμετρος της λειτουργίας τους είναι η καθιέρωση μηχανισμού εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου και η άσκηση ετήσιου οικονομικού ελέγχου από ανεξάρτητο μηχανισμό του κράτους, καθώς και ο συστηματικός ποιοτικός έλεγχος.

Με στόχο τα δημόσια νοσηλευτήρια να αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ΓεΣΥ και σημείο αναφοράς του τομέα Υγείας, και να διαδραματίσουν αποτελεσματικά τον ρόλο τους σε περιβάλλον ΓεΣΥ, επιβάλλεται:

• Επίτευξη συμφωνίας για την οργανωτική δομή, συγκρότηση και στελέχωση των Νοσηλευτηρίων και Ιατρικών Κέντρων, η οποία θα ενισχυθεί μέσα από τις συμφωνημένες πρόνοιες Αυτονόμησης των Κρατικών Νοσοκομείων στο πλαίσιο του ΓεΣΥ.
• Eισαγωγή σύγχρονων, επιστημονικά ορθών κλινικών πρωτοκόλλων και κατευθυντήριων γραμμών και συστηματικού ποιοτικού ελέγχου, σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα για την προστασία τόσο των ασθενών, όσο και των εργαζομένων.
• Ουσιαστικός και αναπόσπαστος παράγοντας αναβάθμισης του υγειονομικού συστήματος είναι η συνολική βελτίωση της θέσης των Επαγγελματιών Υγείας και των εργαζομένων στον χώρο, από άποψη επιστημονική, επαγγελματική, συνθηκών δουλειάς, αμοιβής, συντάξεων και συνομολόγησης συμβάσεων εργασίας. Επιμένουμε στον θεσμό πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης των γιατρών στα δημόσια νοσηλευτήρια.
• Ενίσχυση των δημόσιων νοσηλευτηρίων με όλες τις αναγκαίες κλινικές και εξειδικευμένες μονάδες και γενικά αναβάθμιση της υποδομής τους.
• Δημιουργία και ενίσχυση, εκεί και όπου χρειάζεται, Κέντρων Υγείας για πλήρη κάλυψη όλου του πληθυσμού.

Για την αναβάθμιση του Τομέα Υγείας προτείνουμε:

• Ολοκληρωμένη εκπαιδευτική πολιτική για τους επαγγελματίες υγείας.
• Υιοθέτηση και εφαρμογή μεθόδων θεραπείας με εγκυρότητα, ευελιξία και ψηλό βαθμό επιτυχίας.
• Πλήρη μηχανογράφηση των νοσηλευτηρίων, εισαγωγή του ehealth, που έχει καθυστερήσει. Οργάνωση και λειτουργία οργανισμού συλλογής και αξιόπιστης ανάλυσης στατιστικών δεδομένων για σκοπούς έρευνας και βελτίωσης της παρεχόμενης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
• Αλλαγή στην οργανωτική δομή του Υπουργείου Υγείας, ώστε να συνάδει με τις απαιτήσεις του ΓεΣΥ, που επιφυλάσσει στο Υπουργείο επιτελικό και στρατηγικό ρόλο.
• Εφαρμογή του θεσμού της Ιατρικής Εργασίας στις προβλεπόμενες από τον νόμο επιχειρήσεις
• Εισαγωγή και επέκταση της πρόληψης σε οργανωμένη βάση, έτσι που να μειωθεί η νοσηρότητα.
• Αναβάθμιση στις παρεχόμενες υπηρεσίες αντιμετώπισης ατόμων με ειδικές ανάγκες και των παραπληγικών.
• Περαιτέρω επέκταση και ενίσχυση της κοινοτικής νοσηλευτικής.
• Δημιουργία ανεξάρτητου Ινστιτούτου Δικανικών Επιστημών (ΙΔΕ), το οποίο θα περιλαμβάνει τα τμήματα που μέχρι στιγμής είναι διασκορπισμένα κάτω από διαφορετικά Υπουργεία και Υπηρεσίες
• Δημιουργία Επιμελητηρίου Προώθησης του Ιατρικού Τουρισμού στην Κύπρο και της δημιουργίας συνεργιών με στόχο τη προσέλκυση επενδύσεων για εξειδικευμένες μονάδες υγείας (health farms) σε αγροτικές και ορεινές περιοχές.
• Δημιουργία Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, ο οποίος να έχει την ευθύνη της αδειοδότησης ασφαλών, αποτελεσματικών και ποιοτικών φαρμάκων και της παρακολούθησής τους μετά την κυκλοφορία.
• Δημιουργία κινήτρων για περαιτέρω ανάπτυξη της φαρμακευτικής έρευνας, καινοτομίας και βιομηχανίας στην Κύπρο.
• Δημιουργία Κέντρου Πληροφόρησης για τα φάρμακα και εισαγωγή του θεσμού του κλινικού Φαρμακοποιού στο περιβάλλον των αυτονομημένων νοσηλευτηρίων.
• Δημιουργία ανεξάρτητης Σχολιατρικής Υπηρεσίας με τη συνεργασία κυβερνητικών και ιδιωτών γιατρών, η οποία θα επεκτείνει τις υπηρεσίες της και σε θέματα διατροφής και υγιεινής σε όλα τα σχολεία.
• Παραχώρηση νέων εγκεκριμένων, εξειδικευμένων φαρμακευτικών προϊόντων στη βάση σύγχρονων, επιστημονικά τεκμηριωμένων πρωτοκόλλων.
• Δημιουργία κέντρων αναφοράς (reference centres) και εκπόνηση εθνικής στρατηγικής για κάθε ομάδα ασθενών.
• Η Ιατρική Σχολή στο Πανεπιστήμιο Κύπρου ιδρύθηκε από την Κυβέρνηση Χριστόφια και πρέπει να ολοκληρωθεί χωρίς αχρείαστες συγκρούσεις, μέσα από δημοκρατικές και διαφανείς διαδικασίες δημιουργώντας συνέργειες με τους κλινικούς ιατρούς για να φτάσουμε στην πλήρη λειτουργία και ανάπτυξή της. Η Ιατρική Σχολή και η ακαδημαική Ιατρική θα πρέπει να αποτελούν βασικό παράγοντα συνεχούς εκσυγχρονισμού της υγείας, έρευνας και ανάπτυξης, αλλά και συνεχούς αναβάθμισης της Ιατρικής.
• Υιοθέτηση πολιτικών ολιστικής αντιμετώπισης των σπάνιων νοσημάτων.
• Ενίσχυση του θεσμού των κέντρων αποκατάστασης και ένταξής τους στο ΓΕΣΥ.