Το φαινόμενο του παραγοντισμού και ο Κώδικας Συμπεριφοράς

 

Η τροποποίηση του υφιστάμενου Κώδικα Συμπεριφοράς δεν μπορεί, χωρίς άλλες ενέργειες, να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο πρόβλημα παραγοντισμού, που παρατηρείται ολοένα και πιο έντονο ιδιαίτερα σε περιόδους εκλογικών αναμετρήσεων. Το φαινόμενο του παραγοντισμού ξεκίνησε να απασχολεί το Κόμμα από το 2001, ενόψει βουλευτικών εκλογών, οπόταν και εγκρίθηκε από την Κεντρική Επιτροπή Κώδικας Συμπεριφοράς. Έκτοτε, το φαινόμενο αυτό μας απασχολεί σε κάθε εκλογική αναμέτρηση. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε όλοι μηδενός εξαιρουμένου ότι, ο παραγοντισμός είναι ιδεολογικά ξένος με τις δικές μας αρχές λειτουργίας και θέτει σε κίνδυνο τα θεμέλια του οικοδομήματος. Η αναχαίτιση του, λόγω και της έκτασης που λαμβάνει, είναι εξαιρετικά δύσκολη και δεν μπορεί να λυθεί μόνο με διοικητικά μέτρα. Ενδεχομένως, όμως, το φαινόμενο τούτο να έχει εκτραπεί και εξαιτίας της ανοχής που, διαχρονικά, έχει επιδειχθεί από τα εντεταλμένα από το καταστατικό όργανα.

Διάφορα κοινωνικά φαινόμενα, χαρακτηριστικά της καπιταλιστικής κοινωνίας, όπως ο ατομικισμός, η «επιτυχία» με οποιοδήποτε κόστος, το εύκολο κέρδος, έχουν αρνητικές επιπτώσεις και στη δική μας συμπεριφορά. Οι δημοκρατικές αλλαγές, που έχουν επέλθει στο Κόμμα τα τελευταία χρόνια και η εμβάθυνση της εσωκομματικής δημοκρατίας, ενδεχομένως να έτυχαν εκμετάλλευσης και να έχουν δημιουργήσει κάποιες παρενέργειες, που δεν είχαν προβλεφθεί. Αυτές οι παρενέργειες, αντί να βοηθούν στην επέκταση της δημοκρατίας, αντιθέτως, οδηγούν στον περιορισμό και την περιθωριοποίηση των υγιών δυνάμεων και ιδιαίτερα της νέας γενιάς.

Κώδικας Συμπεριφοράς

Η υιοθέτηση Κώδικα Συμπεριφοράς από την Κεντρική Επιτροπή συμπεριλαμβάνεται στον κανονισμό 29 των Κανονισμών Λειτουργίας. Ο δε κανονισμός 30 αναφέρεται στην ανάγκη λήψης μέτρων, μη αποκλειομένης και της αφαίρεσης από το ψηφοδέλτιο. Η πλήρης κατάργηση του Κώδικα, εξαιτίας της αναποτελεσματικής αντιμετώπισης του παραγοντισμού, δεν αποτελεί επιλογή. Αντιθέτως, πρέπει να επιδειχθεί η αναγκαία πολιτική βούληση για αναχαίτιση τέτοιων συμπεριφορών, που δεν αρμόζουν στον χαρακτήρα και τις αρχές του δικού μας Κόμματος. Αν λειτουργήσουμε στα πρότυπα άλλων κόμματων, τότε δεν θα έχουμε καμία διαφορά με αυτά. Θα πρέπει να διαφυλάξουμε τα θετικά, που μας διαφοροποιούν από τους υπόλοιπους και να αντιμετωπίσουμε, με την αναγκαία πολιτική βούληση, τα αρνητικά.

Μέχρι σήμερα -και ενώ καταστατικά υπάρχει η υποχρέωση- δεν έχει δοθεί η απαραίτητη σημασία στην αξιολόγηση της δουλειάς, ιδιαίτερα των στελεχών που κατέχουν δημόσια ή κομματικά αξιώματα. Όσοι έχουν την ευθύνη για την αξιολόγηση θα πρέπει να ασκήσουν δεόντως αυτή την αρμοδιότητα, όπως αυτή ορίζεται, καταστατικά. Η άσκηση αυτής της αρμοδιότητας, ενδεχομένως, να επιλύει και πολλά προβλήματα παραβίασης του κώδικα, στη γένεσή τους.

Ο υφιστάμενος κώδικας χρειάζεται βελτίωση, επικαιροποίηση και εξειδίκευση. Τα προβλήματα που παρουσιάζονται, αλλά και η ίδια η ζωή, γεννούν νέα ζητήματα που θα πρέπει να ενσωματωθούν σε έναν νέο κώδικα. Όπως:

• Ο κώδικας δεν θα πρέπει να λειτουργεί ως τροχοπέδη στην επαφή με τη μάζα των ψηφοφόρων μας, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος της αποχής των αριστερών ψηφοφόρων.
• Η διεκδίκηση προσωπικής ψήφου, η μονοσταυρία ή ακόμα χειρότερα η διαβολή άλλων υποψηφίων του συνδυασμού μας, αποτελεί αντιδεοντολογική ενέργεια. Νοείται ότι η διεκδίκηση προσωπικής ψήφου στον χώρο, πέραν των ψηφοφόρων μας, είναι θεμιτή.
• Η παραβίαση του κώδικα από μέρους υποψηφίου ή και μελών του Κόμματος θα πρέπει, εφόσον αποδεικνύεται, να υπόκειται σε συνέπειες.
• Η μοναδική συνέπεια που υπάρχει στον υφιστάμενο κώδικα σε περίπτωση παραβίασης του κώδικα είναι η διαγραφή υποψηφίου από το συνδυασμό. Ενώ υπήρχαν, αποδεδειγμένα, διαπιστώσεις παραβίασης του, αυτό δεν εφαρμόστηκε ποτέ.
• Είναι απαραίτητη η διαβάθμιση των ποινών ως εξής: Παρατήρηση – Ενημέρωση του κομματικού συνόλου – Δημόσια παρατήρηση – Διαγραφή από το ψηφοδέλτιο.
• Η αξιολόγηση και ο σχολιασμός των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων των υποψηφίων, ενώ κατοχυρώνεται στους Κανονισμούς και το Καταστατικό, δεν εφαρμόζεται με αποτέλεσμα να υπάρχει ισοπέδωση όλων των υποψηφίων και ιδιαίτερα να μην αναφέρονται τυχόν αδυναμίες και παραλείψεις τους.
• Το δικαίωμα των καθοδηγητικών σωμάτων να σημειώνουν και να υπογραμμίζουν τη σημασία της εκλογής υποψηφίων, που είναι εκφραστές πολιτικών που το Κόμμα προωθεί μέσα από συλλογικές αποφάσεις (συμμετοχή Τουρκοκύπριου στο ευρωψηφοδέλτιο, εκλογή γυναικών κ.α.), αλλά και η παρουσία στελεχών της ηγετικής πολιτικής καθοδήγησης στη Βουλή, είναι αυτονόητο και καταστατικά κατοχυρωμένο.

Την ευθύνη για την τήρηση του κώδικα για τις Βουλευτικές και Ευρωεκλογές πρέπει να έχει η Κεντρική Επιτροπή Ελέγχου, η οποία είναι εντεταλμένη να διερευνά, κατόπιν καταγγελίας (προφορικά και γραπτώς), αλλά και αυτεπάγγελτα τις παραβιάσεις. Για τις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης -λόγω του μεγέθους και των ιδιαιτεροτήτων που έχουν- την ευθύνη θα πρέπει να έχουν οι Επαρχιακές Επιτροπές, παρέχοντας τη δυνατότητα στον οποιονδήποτε να εφεσιβάλει αποφάσεις, προσφεύγοντας στην ΚΕΕ.

Οι πρώτες δύο ποινές (παρατήρηση υποψηφίου και ενημέρωση του κομματικού συνόλου) επιβάλλονται από την ΚΕΕ, κατόπιν ενημέρωσης προς το αντίστοιχο σώμα. Για το θέμα της δημόσιας παρατήρησης και της διαγραφής χρειάζεται η έγκριση των σωμάτων, που έχουν επικυρώσει τις υποψηφιότητες τους. Για τις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης την ευθύνη επιβολής ποινών έχουν οι ΕΕ.

Η επιβολή της ποινής θα πρέπει να γίνεται άμεσα, χωρίς χρονοτριβή, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας και όχι εκ των υστέρων, γεγονός που την καθιστά άνευ σημασίας. Η ενημέρωση του κομματικού συνόλου θα πρέπει να γίνεται, ανάλογα με την εκλογική αναμέτρηση. Αν π.χ., πρόκειται για δημοτικές εκλογές, θα ενημερωθούν τα μέλη του Δήμου, αν πρόκειται για βουλευτικές εκλογές τα μέλη της επαρχίας κοκ. Η ενημέρωση που θα γίνεται στα μέλη είναι ότι, ο συγκεκριμένος υποψήφιος ή ακόμα και μέλος του Κόμματος, έχει παραβιάσει τον κώδικα συμπεριφοράς και έχει προχωρήσει σε ενέργειες που αντιστρατεύονται τις αρχές λειτουργίας του Κόμματος και ως εκ τούτου, με τη συμπεριφορά του απαξιώνει τόσο το Κόμμα όσο και τους ψηφοφόρους.

Το ίδιο θα μπορούσε να γίνει και για τη δημόσια παρατήρηση, εάν συνεχίζει να μη συμμορφώνεται και να παραβιάζει το κώδικα. Για κατ’ εξακολούθηση παραβιάσεις σταυροθηρίας και διαβολής, αλλά και για άλλες σοβαρές παραβιάσεις που περιέχονται στον υφιστάμενο κώδικα, τότε θα πρέπει να επιβάλλεται η εσχάτη των ποινών που είναι η διαγραφή από το ψηφοδέλτιο.

Ο Κώδικας θα πρέπει να επεκταθεί ώστε να καλύπτει και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ενώ επιβάλλεται να αξιοποιούνται τα ΜΚΔ ως μέσο επικοινωνίας με τους ψηφοφόρους, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για προσωπική προβολή, αλλά για προβολή των θέσεων, των εκδηλώσεων και γενικά να είναι ταυτισμένα με τη γενικότερη μας προεκλογική εκστρατεία. Για αυτό το σκοπό χρειάζεται να διαμορφώσουμε ειδικό κώδικα που να απαντά σε διάφορα ζητήματα, όπως το δικαίωμα ή όχι σε χορηγούμενους λογαριασμούς, τι δημοσιοποιείται, ποιος έχει την ευθύνη παρακολούθησης και άλλα. Το Γραφείο Επικοινωνίας έχει ετοιμάσει σχετική πρόταση.