Κράτος και κοινωνία

1. Σύγχρονο, προοδευτικό κράτος

I.Κοινωνικό κράτος

II.Στεγαστική κοινωνική πολιτική

III.Αντιμετώπιση της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων

• Άτομα με αναπηρίες
• Συνταξιούχοι – τρίτη ηλικία
• Στήριξη της οικογένειας
• Δομές άσκησης κοινωνικής πολιτικής
• Στήριξη στον προσφυγικό κόσμο

2. Κοινωνία χωρίς διακρίσεις και με ίσα δικαιώματα

I.Καταπολέμηση των διακρίσεων

II.Ισοτιμία ανδρών και γυναικών

III.Καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας

3. Για ανθρωποκεντρική Παιδεία
4. Υγεία: Ανθρωποκεντρική, ποιοτική και καθολική
5. Εκσυγχρονισμός των θεσμών. Αντιμετώπιση της διαφθοράς
6. Δικαιοσύνη και ασφάλεια

I.Το σύστημα δικαιοσύνης

II.Το σύστημα ασφάλειας

 

Σύγχρονο, προοδευτικό κράτος

1. Κοινωνικό κράτος

Ένα σύγχρονο προοδευτικό κράτος εξυπακούεται ότι στηρίζεται και σε μια σύγχρονη προοδευτική κοινωνική πολιτική μέσα από την οποία επιτυγχάνεται η δικαιότερη ανακατανομή του παραγόμενου πλούτου και η υιοθέτηση πολιτικών και παρεμβάσεων που να σμικρύνουν τις κοινωνικές ανισότητες.

Το κράτος οφείλει να διασφαλίζει σ’ όλους τους πολίτες ισότιμη πρόσβαση και απόλαυση βασικών αγαθών όπως η παιδεία, η υγεία, η στέγαση, η επαρκής κοινωνική προστασία και στήριξη.

Η νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ από την ανάληψη της εξουσίας έπληξε και την κοινωνική πολιτική. Οι κοινωνικές δαπάνες ιδιαίτερα τα χρόνια της βαθιάς οικονομικής κρίσης μειώθηκαν, όπως και οι δαπάνες για την υγεία, την παιδεία, τη στέγαση. Κοινωνικές παροχές περικόπηκαν.

Η νεοφιλελεύθερη αντίληψη για τον περιορισμό του ρόλου του κράτους στην κοινωνική πολιτική οδηγεί στο κλείσιμο κρατικών δομών και προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας και στην ανάθεση ολοένα και μεγαλύτερων βαρών στον εθελοντικό – ιδιωτικό τομέα.

Η εισαγωγή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος δεν οδήγησε σε διεύρυνση της κοινωνικής πολιτικής, αλλά σε μια ανακατανομή πόρων από τους φτωχούς στους φτωχότερους. Οι δημόσιοι κοινωνικοί οργανισμοί για τη στέγη για πολλά χρόνια ήταν αδρανοποιημένοι και η στεγαστική πολιτική ουσιαστικά καταργήθηκε. Ο δημόσιος τομέας της υγείας και τα κρατικά νοσηλευτήρια υποφέρουν από σοβαρές ελλείψεις σε επενδύσεις, σε υποδομές και σε ανθρώπινο δυναμικό.

Για το ΑΚΕΛ η επένδυση στην κοινωνική πολιτική, την παιδεία, τη στέγαση και την υγεία αποτελεί παραγωγική επένδυση στην ανάπτυξη της οικονομίας. Γι’ αυτό και απαιτείται ουσιαστική αύξηση των δημοσίων δαπανών για την κοινωνική πολιτική.

1. Στεγαστική Κοινωνική Πολιτική

Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα σε αξιοπρεπή ποιοτική και προσιτή στέγη. Η καταπληκτική πλειοψηφία της κυπριακής κοινωνίας, οι νέοι, τα χαμηλά και μεσαία εισοδηματικά στρώματα, οι φοιτητές, οι μετανάστες, οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού σήμερα αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια στην εξασφάλιση αξιοπρεπούς στέγης.

Τα ενοίκια έχουν ανέβει σε δυσθεόρατα ύψη, η δανειοδότηση είναι σχεδόν ανέφικτη για την πλειοψηφία των εργαζομένων, τα στεγαστικά προγράμματα που εφαρμόζει η κυβέρνηση είναι ανεπαρκή. Οι εκποιήσεις πρώτης κατοικίας είναι πραγματικότητα. Το πρόβλημα των αστέγων είναι υπαρκτό και στην Κύπρο.

Το ΑΚΕΛ αγωνίζεται για μια ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική κοινωνικά προσανατολισμένη.

• Έμφαση χρειάζεται να δοθεί σε προγράμματα ανέγερσης κατοικιών από το κράτος και την τοπική αυτοδιοίκηση, οι οποίες να παραχωρούνται με χαμηλό ενοίκιο ή με ενοικιαγορά στη βάση κοινωνικοοικονομικών κριτηρίων.
• Εισαγωγή σχεδίου επιδότησης ενοικίων με βάση κοινωνικοοικονομικά κριτήρια και βελτίωση των υφιστάμενων σχεδίων επιδότησης ενοικίων για πρόσφυγες, φοιτητές, λήπτες Ε.Ε.Ε. Ίση μεταχείριση των αιτητών ασύλου με τους λήπτες Ε.Ε.Ε. στην επιδότηση των ενοικίων.
• Ουσιαστική βελτίωση των σχεδίων και κινήτρων σε οικογένειες που επιθυμούν να αξιοποιήσουν κατοικία ή να ανεγείρουν κατοικία για μόνιμη εγκατάσταση στην ύπαιθρο.
• Αντιμετώπιση της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων

Άτομα με Αναπηρίες

Η πλήρης απόλαυση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες όπως αυτά καθορίζονται στη Σύμβαση των Η.Ε. για τα άτομα με αναπηρίες, την οποία η χώρα μας κύρωσε το 2011, αποτελεί το βασικό ζητούμενο για τα άτομα με αναπηρίες.

Η υλοποίηση αυτού του στόχου, εξυπακούει μια ολοκληρωμένη στρατηγική μέτρων και δράσεων που θα έχουν ως αφετηρία την αρχή ότι το κόστος που η αναπηρία δημιουργεί αφορά την κοινωνία, είναι κοινωνική και όχι ατομική ευθύνη.

Για το ΑΚΕΛ βασικές προτεραιότητες προς την κατεύθυνση της πλήρους πραγμάτωσης των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες είναι τα ακόλουθα:

• Εισαγωγή ειδικής εξειδικευμένης νομοθεσίας, η οποία να καθορίζει την κοινωνική και οικονομική στήριξη που δικαιούται το άτομο με αναπηρίες με βάση την αναπηρία του.
• Εισαγωγή αποτελεσματικών μέτρων για εφαρμογή της αρχής της προσβασιμότητας.
• Δημιουργία από το κράτος και την τοπική αυτοδιοίκηση επαρκών υποδομών κοινωνικής στήριξης, κοινωνικοποίησης και ψυχαγωγίας, προστασίας και επαγγελματικής εκπαίδευσης των ατόμων με αναπηρίες.
• Αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου για την ποσόστωση στις προσλήψεις στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα και επέκταση της αρχής της ποσόστωσης και στον ιδιωτικό τομέα.
• Σωστή εφαρμογή της νομοθεσίας και της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ για τον ρόλο κοινωνικού εταίρου που πρέπει να έχει η ομοσπονδία αναπηρικών οργανώσεων.

Συνταξιούχοι – τρίτη ηλικία

Τα άτομα της τρίτης ηλικίας έχουν δικαίωμα στον σεβασμό και στη στήριξη της πολιτείας με στόχο την αξιοπρεπή ποιοτική διαβίωση.

Η διασφάλιση αυτού του στόχου προϋποθέτει τη διασφάλιση από τη μια επαρκών συντάξεων και ενός δικτύου υπηρεσιών φροντίδας, κοινωνικής στήριξης, ψυχαγωγίας, κοινωνικής ενσωμάτωσης των ατόμων της τρίτης ηλικίας από την άλλη.

Διεκδικούμε για τους συνταξιούχους:

• Κατάργηση της αναλογιστικής μείωσης της σύνταξης για όσους επιλέγουν την αφυπηρέτηση στο 63^ο έτος της ηλικίας τους.
• Αύξηση των χαμηλών συντάξεων και αποκατάσταση όλων των μειώσεων που δέχθηκαν τα ωφελήματα των συνταξιούχων.
• Βελτίωση των κριτηρίων για κάλυψη κατ’ οίκον φροντίδας ηλικιωμένων μέσα από τον νόμο για το Ε.Ε.Ε. και επέκταση των προγραμμάτων και των δομών φροντίδας, δημιουργικής απασχόλησης και κοινωνικοποίησης ατόμων της τρίτης ηλικίας.

Στήριξη της οικογένειας

Η Κύπρος βρίσκεται στην τελευταία θέση της Ε.Ε. σ’ ό,τι αφορά στο ποσοστό γονιμότητας. Απουσιάζει μια ολοκληρωμένη πολιτική στήριξη της οικογένειας και των παιδιών, όπως και πολιτικές που να στηρίζουν αποτελεσματικά τις διαφορετικές μορφές οικογενειών. Ιδιαίτερα για τα νέα ζευγάρια με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα το κόστος των υπηρεσιών φροντίδας για βρέφη και νήπια είναι δυσβάστακτο.

Το ΑΚΕΛ θεωρεί ότι μια ολοκληρωμένη οικογενειακή πολιτική, που στοχεύει στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος που συνεχώς οξύνεται, πρέπει να περιλαμβάνει:

• Επαρκές δίκτυο υποδομών φροντίδας και φύλαξης βρεφών, νηπίων και παιδιών σχολικής ηλικίας, με προσιτό κόστος από το κράτος και την τοπική αυτοδιοίκηση.
• Επιδότηση του κόστους φροντίδας παιδιών με βάση κοινωνικοοικονομικά κριτήρια.
• Αναγνώριση των τρίτεκνων οικογενειών ως πολύτεκνων. Βελτίωση των κριτηρίων και του ύψους των επιδομάτων τέκνου και μονογονιού.
• Αύξηση της άδειας μητρότητας.
• Εκπόνηση και εφαρμογή προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής προετοιμασίας και στήριξης των γονιών στην άσκηση του γονεϊκού ρόλου.

Δομές άσκησης κοινωνικής πολιτικής

Οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας αποτελούν έναν από τους πιο καθοριστικούς πυλώνες στην προσπάθεια του κράτους να χαράξει και να ασκήσει πολιτική κοινωνικής προστασίας και κοινωνικής στήριξης και να δομήσει πολιτικά και νομικά εργαλεία που να απαντούν στις συνεχώς μεταβαλλόμενες κοινωνικές συνθήκες και κοινωνικά προβλήματα.

Ιδιαίτερα στις σύγχρονες κοινωνίες με την πολυπλοκότητα που παρουσιάζουν τα κοινωνικά προβλήματα, τη διεύρυνση των ανισοτήτων, την εμφάνιση νέων μορφών φτώχειας, την όξυνση κοινωνικών προβλημάτων, όπως η βία μέσα στην οικογένεια, η δυσλειτουργία της οικογένειας, τα προβλήματα αποξένωσης κ.λπ., ο ρόλος που καλούνται να διαδραματίσουν οι ΥΚΕ έχει πάψει από πολλού να είναι ρόλος υπηρεσιών που εστιάζουν στα επιδόματα.

Οι ΥΚΕ όπως είναι σήμερα δομημένες δεν μπορούν να ασκήσουν αυτόν τον ρόλο.

Τα προβλήματα των ΥΚΕ οξύνθηκαν και έγιναν ακόμα πιο έντονα, λόγω των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που ακολούθησε τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής.

Με στόχο τον ριζικό εκσυγχρονισμό των ΥΚΕ το ΑΚΕΛ προτείνει τα ακόλουθα:

• Αποκέντρωση στις δομές και απόδοση υπηρεσιών άσκησης κοινωνικής πολιτικής από το κεντρικό κράτος στην τοπική αυτοδιοίκηση
• Παροχή υπηρεσιών με βάση την κοινότητα.
• Δημιουργία εντός των ΥΚΕ εξειδικευμένων υπηρεσιών για τομείς όπως βία στην οικογένεια, σχολική κοινωνική εργασία, κοινωνική εργασία στα πλαίσια υγείας και ψυχικής υγείας, φυλακές, Εθνική Φρουρά κ.λπ..
• Βελτίωση των συνθηκών εργασίας για το προσωπικό, αποτελεσματικότερη κατανομή του φόρτου εργασίας με βάση την ειδικότητα, ενίσχυση με το αναγκαίο ανθρώπινο δυναμικό και καλλιέργεια κλίματος καλής συνεργασίας, σεβασμού και εμπιστοσύνης στους χρήστες των υπηρεσιών.
• Λειτουργία σε μόνιμη βάση διατμηματικών και διυπουργικών πολυθεματικών επιστημονικών ομάδων.

Η αναδιοργάνωση των ΥΚΕ και ο προσανατολισμός στην παροχή υπηρεσιών στην κοινότητα από τους φορείς Τ.Α. θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε οι δομές κοινωνικής προστασίας να αναληφθούν από δημόσιους φορείς δίνοντας ταυτόχρονα χώρο στις κοινωνικές οργανώσεις και τους εθελοντικούς φορείς να εστιάσουν στον ρόλο τους, ως η φωνή της κοινωνίας, των ευάλωτων ομάδων και των χρηστών των υπηρεσιών.

 

Στήριξη στον προσφυγικό κόσμο

Ενώ η κυβέρνηση Δημήτρη Χριστόφια στοχοπροσηλωμένα χάραξε μια νέα προσφυγική πολιτική στηρίζοντας όλους τους πρόσφυγες, με σημαντική αύξηση των προσφυγικών βοηθημάτων, ανέγερση νέων προσφυγικών κατοικιών, διαχωρισμό πολλών οικοπέδων και παραχώρηση τίτλων ιδιοκτησίας, η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ πήρε αποφάσεις με τις οποίες πισωγύρισε την προσφυγική πολιτική. Προχώρησε στον τερματισμό προγραμμάτων για παραχώρηση οικοπέδων αυτοστέγασης, ανέγερσης νέων κατοικιών σε οικισμούς στέγασης εκτοπισθέντων, ανέγερσης νέων πολυκατοικιών σε κυβερνητικούς οικισμούς, παραχώρησης αντισταθμιστικού οικοπέδου για εκτοπισθέντες που διαμένουν σε Τ/κ κατοικίες, επανοικοδόμηση συνοικισμών κ.λπ..

Η προσφυγική πολιτική θα πρέπει να στοχεύει:

• Το βάρος της εισβολής και της κατοχής να διαμοιράζεται σε όλους και όχι μόνο στους εκτοπισμένους.
• Στην ενίσχυση της δυνατότητας των εκτοπισμένων στη στέγαση. Στη βελτίωση των στεγαστικών σχεδίων που απευθύνονται σε πρόσφυγες. Στην επαναφορά των σχεδίων παραχώρησης οικοπέδων και οικονομικής βοήθειας για ανέγερση κατοικίας, επαναλειτουργία των σχεδίων ανέγερσης πολυκατοικιών σε προσφυγικούς οικισμούς. Στην ουσιαστική αύξηση της οικονομικής χορηγίας για αγορά ή ανέγερση κατοικίας για οικογένειες με εισοδήματα κάτω των 35 χιλ. ευρώ.
• Στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στους συνοικισμούς με την αναδόμησή τους και την υλοποίηση έργων υποδομής.
• Στην καλύτερη αξιοποίηση των τουρκοκυπριακών περιουσιών και στον εμπλουτισμό των προγραμμάτων του Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών.

2. Κοινωνία χωρίς διακρίσεις και με ίσα δικαιώματα
3. Καταπολέμηση των διακρίσεων

Δεν νοείται δημοκρατική προοδευτική κοινωνία στην οποία να συντηρούνται διακρίσεις και ανισότητες ή να περιστέλλονται ανθρώπινα δικαιώματα. Δυστυχώς, μέσα στις σημερινές συνθήκες όξυνσης των νεοφιλελεύθερων πολιτικών παγκόσμια και στην Κύπρο, οι διακρίσεις συντηρούνται και εμβαθύνονται. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι ταξικές και πολιτικές διακρίσεις, οι έμφυλες διακρίσεις, οι διακρίσεις που ελαύνονται από εθνοτικές/φυλετικές, θρησκευτικές, κοινωνικές διαφορές ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό, καθώς επίσης και διακρίσεις λόγω αναπηρίας και ηλικίας.

Στην απουσία δε μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής και θεσμοθέτησης μηχανισμών ουσιαστικής καταπολέμησης των διακρίσεων, αυτές διαιωνίζονται και αναπαράγονται με διάφορους τρόπους. Τέτοιοι είναι η διάχυση του σοβινιστικού, ρατσιστικού, ξενοφοβικού, ομοφοβικού λόγου και της ρητορικής μίσους στον δημόσιο διάλογο ή/και η ανοχή συναφών εγκληματικών πράξεων ή/και η απουσία επαρκών προγραμμάτων εκπαίδευσης στα σχολεία, στη δημόσια υπηρεσία και σε χώρους εργασίας. Ανάλογα επικίνδυνη είναι και η μη εφαρμογή του Κώδικα Δεοντολογίας από Μ.Μ.Ε., ως προς το πώς χειρίζονται ειδήσεις και γεγονότα που αφορούν θύματα διακρίσεων και η έμμεση προαγωγή των διακρίσεων, μέσα από τον τρόπο παρουσίασης της πληροφόρησης.

Αντιμέτωπο με κάθε έκφραση διάκρισης στέκεται το ΑΚΕΛ. Το Κόμμα εντός και εκτός Βουλής θα συνεχίσει να διεκδικεί μια κοινωνία ισοτιμίας, ισονομίας και προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου για όλους.

Προς αυτήν την κατεύθυνση το ΑΚΕΛ επιμένει στην ανάγκη για:

• Υιοθέτηση εθνικού σχεδίου δράσης μετά από δημόσια διαβούλευση και σε συνεργασία με ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες για την προαγωγή των ανθρώπινων δικαιωμάτων
• Ενσωμάτωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της καταπολέμησης των διακρίσεων στα αναλυτικά σχολικά προγράμματα και θεσμοθέτηση εκπαιδευτικών σεμιναρίων για όλους τους λειτουργούς του δημοσίου.
• Θεσμοθέτηση συστήματος παρακολούθησης και καταπολέμησης των διακρίσεων και περιστατικών βίας.
• Θέσπιση προγραμμάτων δράσης για καταπολέμηση του θεσμικού ρατσισμού σε όλους τους κρατικούς και μη φορείς.
• Ενίσχυση των εξουσιών και αρμοδιοτήτων της Αρχής Κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων.

1. Ισοτιμία ανδρών και γυναικών

Ο αγώνας για την ισοτιμία συνεχίζει να έχει απέναντι του τον σεξισμό των πιο συντηρητικών κύκλων της κοινωνίας, της θρησκείας και των πατριαρχικών κατεστημένων. Πλέον όμως, οι κατακτήσεις και η ίδια η θέση της γυναίκας απειλείται και από την άνοδο της ακροδεξιάς σε όλο τον κόσμο, η οποία φέρνει μαζί της -εκτός από ρατσισμό, αντικομμουνισμό και ομοφοβία – τις σκοταδιστικές αντιλήψεις του φασισμού για τις γυναίκες και την ισοτιμία. Ταυτόχρονα όμως, έχουν δημιουργηθεί στρεβλές εντυπώσεις ακόμα και μέσα στο γυναικείο φύλο από άλλες αφετηρίες. Αντιλήψεις ότι «είναι θέμα χρόνου» η επίτευξη της ισοτιμίας των φύλων. Αντιλήψεις ότι η γυναικεία χειραφέτηση μπορεί να κατακτηθεί σε προσωπικό ή οικογενειακό επίπεδο. Αντιλήψεις ακόμα, που περιορίζουν το ζήτημα στο ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων ή στην εφαρμογή κάποιων ευρωπαϊκών οδηγιών.

Θεμελιώδης διαφορά της δικής μας αντίληψης για το γυναικείο ζήτημα είναι ότι εμείς προσεγγίζουμε τον αγώνα για την ισοτιμία των φύλων – όχι ως αντιπαράθεση μεταξύ ανδρών και γυναικών- αλλά ως πάλη ενάντια στο κοινωνικοοικονομικό σύστημα που αναπαράγει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, την ανισοτιμία, την καταπίεση, τις πατριαρχικές δομές και τις αντιλήψεις που τις συνοδεύουν.

Η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ, υιοθετώντας πολιτικές άκρατου νεοφιλελευθερισμού και αυστηρής λιτότητας που έπληξε περισσότερο τις γυναίκες, έχει συνακόλουθα περιορίσει τις δυνατότητες κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας των γυναικών, έχει συρρικνώσει κοινωνικές παροχές και υποδομές στήριξης της οικογένειας και ταυτόχρονα έχει επιδείξει εγκληματική αδιαφορία ως προς την εφαρμογή διεθνών συμβατικών υποχρεώσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναφορικά με την πάταξη της βίας ενάντια στις γυναίκες. Πολύ δε περισσότερο, η κυβερνητική πολιτική στα θέματα ισοτιμίας των φύλων ως αντεργατική, στρέφεται διπλά ενάντια στις εργαζόμενες γυναίκες. Καταγραμμένη είναι επίσης η κρατική και η κυβερνητική αδιαφορία για ζητήματα όπως η στήριξη των μονογονεϊκών οικογενειών, η πολιτική για την υγεία των γυναικών και η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός, ότι στα χρόνια της διακυβέρνησης Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ, η Κύπρος έχει υποχωρήσει στους παγκόσμιους και τους ευρωπαϊκούς δείκτες ισότητας των φύλων.

Η προάσπιση της ισοτιμίας των φύλων σε όλο το φάσμα της κοινωνικής δραστηριότητας αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη διασφάλιση μια κοινωνίας χωρίς διακρίσεις, όπου όλοι οι πολίτες μπορούν να απολαμβάνουν ίσες ευκαιρίες και δικαιώματα.

Η υπόθεση της ισοτιμίας των φύλων πρέπει να καταστεί προτεραιότητα και για την κοινωνία και για την Αριστερά. Το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να είναι η πρωταγωνιστική δύναμη μέσα στη Βουλή για τα θέματα ισοτιμίας των φύλων και των δικαιωμάτων της γυναίκας. Πρέπει να συνεχίσει να πρωτοπορεί με ακόμα πιο ριζοσπαστικές νομοθετικές πρωτοβουλίες, αντλώντας και από τη διεθνή εμπειρία.

Για την ισοτιμία ανδρών – γυναικών το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να εργάζεται για:

• Αναχαίτιση της γυναικείας ανεργίας με πλήρεις, ασφαλείς και αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας.
• Αποτελεσματικά μέτρα για την καταπολέμηση της ανισομισθίας.
• Εντατικοποίηση των ελέγχων για πάταξη της εργοδοτικής αυθαιρεσίαςπρος τις έγκυες εργαζόμενες, στήριξη των δικαιωμάτων των νέων εργαζόμενων μητέρων και ενίσχυση της προστασίας τους.
• Παροχή δυνατότητας για λήψη της άδειας πατρότητας και μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας. Παραχώρηση άδειας πατρότητας και χωρίς να είναι προϋπόθεση η τέλεση γάμου ή συμφώνου συμβίωσης.
• Εισαγωγή σχεδίου πληρωμένης γονικής άδειας.
• Κοινωνικά, πολιτικά και θεσμικά μέτρα και υποδομές που να στηρίζουν τη μητρότητα ως κοινωνική ευθύνη και την ισότιμη κατανομή των οικογενειακών ευθυνών.
• Υιοθέτηση μέτρων που να στοχεύουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών, περιλαμβανομένης της επανεξέτασης των επιφυλάξεων που έθεσε η Κυπριακή Δημοκρατία στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.
• Δράσεις για την οριζόντια καταπολέμηση των στερεότυπων αντιλήψεων για τα φύλα στην Παιδεία, στα Μ.Μ.Ε. και στους θεσμούς.
• Εκσυγχρονισμό του Κώδικα Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, ώστε να καλύπτει ως αδίκημα την προσβολή της προσωπικότητας και της σεξουαλικότητας της γυναίκας.
• Πλήρη κατοχύρωση των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων της γυναίκας.
• Δημιουργία Ενιαίας Αρχής Ισότητας η οποία θα συνενώσει όλους τους φορείς και θεσμούς για την ισότητα, θα εξοπλιστεί με επαρκείς πόρους και στελέχωση και θα διαθέτει ισχυρές αρμοδιότητες για: υποβολή εισηγήσεων για νομοθεσία στο Υπουργικό, παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών ισότητας και υποβολή εκθέσεων, επισήμανση υποχρεώσεων προς την κυβέρνηση και κρατικές υπηρεσίες καθώς και εκτελεστικές εξουσίες για χειρισμό καταγγελιών.
• Καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας

Η φτώχεια, η εκμετάλλευση, οι ανισότητες αλλά και οι πόλεμοι που προκαλεί το καπιταλιστικό σύστημα και η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των ιμπεριαλιστικών κρατών οδηγούν εκατομμύρια ανθρώπους σε αναγκαστική μετανάστευση. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, το πρόβλημα έχει επιδεινωθεί.

Στην Ευρώπη το ζήτημα είναι κυρίως η κρίση στην υποδοχή και ένταξη των προσφύγων και μεταναστών. Παρά τις περί αντιθέτου διακηρύξεις για τα δικαιώματα αυτών των ανθρώπων, οι πολιτικές της ΕΕ στοχεύουν στον περιορισμό τους εκτός των συνόρων των κρατών μελών. Όσοι δε εισέλθουν στα κράτη μέλη, βρίσκονται αντιμέτωποι με συνθήκες γκετοποίησης. Από μόνες τους αυτές οι πολιτικές προάγουν τον ρατσισμό και την ξενοφοβία, ενώ η αποτυχία της ισότιμης ένταξης των μεταναστών στη συνέχεια δημιουργεί και τις συνθήκες για να γίνουν στόχος ρατσιστικών επιθέσεων.

Εκφραστής αυτών των απαράδεκτων πολιτικών παραμένει δυστυχώς και η κυβέρνηση Αναστασιάδη, γεγονός που υπογραμμίστηκε με τον πλέον τραγικό τρόπο μέσα από τον θεσμικό ρατσισμό που επέτρεψε στον κατά συρροή δολοφόνο να δρα ανενόχλητος οδηγώντας στον θάνατο αλλοδαπές γυναίκες και παιδιά.

Το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να διεκδικεί:

• Εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος ενημέρωσης των μεταναστών και των προσφύγων για όλο το φάσμα των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων τους, από τη στιγμή εισόδου τους στην Κυπριακή Δημοκρατία.
• Εφαρμογή όλων των αναγκαίων μέτρων για αποτελεσματική διεθνή προστασία, αξιοπρεπή διαβίωση και ισότιμη ένταξη των προσφύγων και των δικαιούχων ασύλου στην κοινωνία.
• Υιοθέτηση πρακτικών μέτρων που να καθιστούν εφικτή ή/και να βελτιώνουν την πρόσβαση σε κρατικές υπηρεσίες.
• Διαφανή, δίκαιη και αποτελεσματική μεταναστευτική πολιτική. Αυτό απαιτεί αντικατάσταση της αναχρονιστικής αποικιοκρατικής νομοθεσίας με ένα σύγχρονο δημοκρατικό πλαίσιο που να έχει ως βάση του τα δικαιώματα και την ισότιμη ένταξη και να ενσωματώνει τη Διεθνή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων όλων των Μεταναστών Εργατών και των Μελών των Οικογενειών τους.
• Αναθεώρηση της Στρατηγικής Απασχόλησης Ξένου Εργατικού Δυναμικού στη βάση της Αρχής της Ίσης Μεταχείρισης στην Απασχόληση, με κύριο στόχο την καταπολέμηση της εργασιακής εκμετάλλευσης των μεταναστών
• Αποφασιστικές τομές στο θεσμικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της εμπορίας προσώπων για σεξουαλική ή/και εργασιακή εκμετάλλευση, ούτως ώστε να επιτευχθεί η αποτελεσματική καταστολή, η πρόληψη του σοβαρού αυτού εγκλήματος και η προστασία των θυμάτων.

Σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους

Θεμελειώδης αρχή που διέπει ένα σύγχρονο και δημοκρατικό κράτος είναι ο πλήρης διαχωρισμός Εκκλησίας – Κράτους. Το ΑΚΕΛ ούτε εχθρεύεται την Εκκλησία, ούτε τη θρησκευτική συνείδηση κανενός. Αντίθετα, σε όλη του την ιστορία πορεύτηκε με σεβασμό. Αντιτίθεται όμως, με τις εκκλησιαστικές και αρχιεπισκοπικές παρεμβάσεις στην πολιτική ζωή και στο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και με την οικονομικοπολιτική διαπλοκή γύρω από την επιχειρηματική δράση της Εκκλησίας. Ο έμπρακτος διαχωρισμός τους είναι προς το καλώς νοούμενο συμφέρον και του Κράτους και της Εκκλησίας και προϋποθέτει:

-ολοκληρωμένη ρύθμιση των οικονομικών υποχρεώσεων της Εκκλησίας της Κύπρου και διαφάνεια στην επιχειρηματική σχέση της με το κράτος.

-Τερματισμό των παρεμβάσεων της Εκκλησίας σε θέματα παιδείας και προώθηση της κοσμικότητας στο εκπαιδευτικό σύστημα.

-Συνταγματικές τροποποιήσεις για τερματισμό των αναχρονιστικών προνομίων της Εκκλησίας σε σχέση με την περιουσία της.

Εκσυγχρονισμός του οικογενειακού δικαίου.

ΛΟΑΤΙ

• Μέτρα για την καταπολέμηση των διακρίσεων σε βάρος των ΛΟΑΤΙ στην εργασία.
• Ενίσχυση και εφαρμογή της νομοθεσίας για την ομοφοβική και τρανσφοβική ρητορική μίσους.
• Κατοχύρωση του δικαιώματος νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου.
• Τερματισμός διακρίσεων στην τεκνοθεσία και την εξωσωματική γονιμοποίηση.

3     Για ανθρωποκεντρική Παιδεία

Το μορφωτικό επίπεδο παραμένει συνδεδεμένο με την ταξική διάρθρωση της κοινωνίας. Οι κοινωνικές ανισότητες τροφοδοτούν τον εκπαιδευτικό αποκλεισμό ή τις ανισότητες στο μορφωτικό επίπεδο και ο αποκλεισμός ή οι ανισότητες επιτείνουν τις κοινωνικές ανισότητες. Με τη νεοφιλελεύθερη προέλαση η κατάσταση στην Κύπρο, όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη έχει επιδεινωθεί. Ιδιαίτερα σε συνθήκες νεοφιλελευθερισμού επιτείνεται η συστημική χρήση του εκπαιδευτικού συστήματος από την άρχουσα τάξη, για τη διαιώνιση του συστήματος και ενίσχυση της θέσης της στην κοινωνία με ότι αυτό συνεπάγεται: εκπαιδευτικές ανισότητες, αποδυνάμωση της ολόπλευρης μόρφωσης των νέων, πέρασμα από τη μόρφωση στον καταρτισμό.

Στην πενταετία που ανασκοπούμε το κύριο χαρακτηριστικό των εξελίξεων στον χώρο της Παιδείας του τόπου μας, είναι η ολόπλευρη επίθεση της κυβέρνησης Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ κατά του δημόσιου σχολείου και η οργανωμένη προσπάθεια να επιβληθεί ένα μείγμα νεοφιλελεύθερων και συντηρητικών μέτρων στα σχολεία. Η κορυφαία κρίση που ξέσπασε στον χώρο της Παιδείας το καλοκαίρι του 2018 προκλήθηκε από τους κυβερνώντες με βασικό στόχο να πλήξει το δημόσιο σχολείο. Τα μονομερή μέτρα των κυβερνώντων κατά των εκπαιδευτικών τελικά πάρθηκαν πίσω μετά τη νίκη των εκπαιδευτικών με τη στήριξη των μαθητών και του πιο προοδευτικού κομματιού της κοινωνίας, αλλά έμεινε η οργανωμένη προσπάθεια απαξίωσης των εκπαιδευτικών και τα πλήγματα κατά του δημόσιου σχολείου που οργάνωσαν οι κυβερνώντες με τη στήριξη μερίδας των ΜΜΕ.

Κλασικό παράδειγμα του συντηρητισμού της κυβέρνησης αποτελεί η επιβολή των εξετάσεων ανά τετράμηνο σε όλη τη Μέση Εκπαίδευση (η προσπάθεια για επιβολή εξετάσεων και στο δημοτικό έχει προσωρινά αποσυρθεί). Η ουσία της επιμονής των κυβερνώντων (και όσων ταυτίζονται μαζί τους) είναι η εισαγωγή της νεοφιλελεύθερης αρχής για «μετρησιμότητα» και στην εκπαίδευση όπως και στις επιχειρήσεις. Η έμφαση στην αποστήθιση και όχι στην πραγματική μάθηση και τις δεξιότητες. Εξού και η υπερβολική εστίαση στην αξιολόγηση του μαθητή.

Άλλο παράδειγμα συντηρητισμού αποτελούν οι νέοι κανονισμοί για τη λειτουργία των σχολείων. Η φιλοσοφία τους οδηγεί στη δημιουργία ενός σχολείου με αυταρχική λογική, με μαθητές πιόνια, που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το όραμα για ελεύθερο και δημοκρατικό σχολείο. Ταυτόχρονα οι κυβερνώντες στηρίζουν την ιδιωτική εκπαίδευση σε βάρος της δημόσιας, ενώ δεν λείπουν και οι πιο ακραίες φωνές στο κυβερνών κόμμα που αμφισβητούν την ευθύνη του κράτους να παρέχει δημόσια και δωρεάν παιδεία για όλους.

Η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ επιβάλλει αποσπασματικές αλλαγές στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης, στη βάση των συμφερόντων που εξυπηρετεί και πολλές φορές πρόχειρα και βιαστικά. Απουσιάζει ο συνολικός σχεδιασμός, απουσιάζει ένα κεντρικό όραμα για την Κύπρο και τα παιδιά μας στη σύγχρονη εποχή και στις σύγχρονες ανάγκες.

Για την ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση

Το Κόμμα θεωρεί σημαντική τη συνεισφορά και ανάπτυξη των πανεπιστημίων στη χώρα μας, όπου λειτουργούν 3 δημόσια και 5 ιδιωτικά πανεπιστήμια και αρκετά κολλέγια: Πέραν της συνεισφοράς στην παιδεία, η τριτοβάθμια εκπαίδευση συμβάλλει στο 5% του ΑΕΠ και εργοδοτεί σημαντικό αριθμό εργαζομένων. Θεωρούμε ιδιαίτερα ανησυχητική την άσκηση νεοφιλελεύθερων πολιτικών στα δημόσια πανεπιστήμια, που προωθείται από την κυβέρνηση Αναστασιάδη και επιβάλλεται από τις αρχές των πανεπιστημίων. Αυτές οι πολιτικές αφορούν τόσο στην υπαγωγή της παιδείας σε λογικές αγοράς, στην προώθηση μοντέλων επιχειρηματικής δραστηριοποίησης ακαδημαϊκών και στην υποταγή σε συγκεκριμένα συμφέροντα που υπονομεύει την ακαδημαϊκή ελευθερία και αυτονομία.

Με αυτές τις πολιτικές επιχειρείται να τεθούν τα δημόσια πανεπιστήμια σε σταδιακή πορεία ιδιωτικοποίησης και υπαγωγής στις λογικές της λεγόμενης ελεύθερης αγοράς και απαξίωσης της εργασίας. Στο πλαίσιο αυτών των πρακτικών ανήκει και η εργοδότηση ενός σημαντικού μέρους των νέων ακαδημαϊκών με το επισφαλές καθεστώς του ευέλικτου, αναλώσιμου, μερικώς απασχολημένου και κακοπληρωμένου, λεγόμενου Ειδικού Επιστήμονα. Σήμερα ήδη το 1/3 του ακαδημαϊκού προσωπικού στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά πανεπιστήμια αποτελείται από εργαζόμενους με αυτό το καθεστώς. Εξ ού και η στήριξή μας στον δίκαιο αγώνα της συντεχνίας των επισφαλώς εργαζόμενων ΔΕΔΕ και στην απεργία τους το 2018. Η ανεργία και η επισφάλεια διώχνει χιλιάδες νέους μας, ανάμεσά τους πτυχιούχους που αναζητούν εργασία στο εξωτερικό.

Το ΑΚΕΛ στηρίζει την  πανεπιστημιακή κοινότητα με την περαιτέρω θεσμική ενίσχυση της ακαδημαϊκής αυτονομίας κι ελευθερίας. Θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό τον δημόσιο αυτό χώρο δημοκρατίας, γνώσης, στοχασμού, δημιουργίας και τέχνης. Επομένως απαραίτητη είναι η αναβάθμιση της ποιότητας στην παιδεία, η διασφάλιση της ακαδημαϊκής ελευθερίας και αξιοπρεπών όρων και συνθηκών απασχόλησης, τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στον δημόσιο τομέα, η ενίσχυση της διαπανεπιστημιακής συνεργασίας και έρευνας,  η διασφάλιση των συνθηκών και όρων λειτουργίας και εργασίας και η καταπολέμηση της εργασιακής επισφάλειας.

Βασικό συστατικό επίσης της διακυβέρνησης Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ είναι ο αυταρχισμός και η ημετεροκρατία. Φαινόμενα ρατσιστικών συμπεριφορών, οργανωμένης καλπονοθείας σε μαθητικές εκλογές από τον εκπρόσωπο του Υπουργείου (καταγράφεται από την Επίτροπο Διοικήσεως), αποσπάσεων με κριτήρια κομματικής ταυτότητας, σκάνδαλα τύπου «πρόγραμμα Αριστοτέλης», αποδεικνύουν ότι πολλά από τα αρνητικά στον χώρο της εκπαίδευσης ξεκινούν και ενθαρρύνονται από τους κυβερνώντες και την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας.

Το όραμα του ΑΚΕΛ είναι η δημιουργία πολύπλευρα μορφωμένων νέων, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να μαθαίνουν συνέχεια, να συνθέτουν τη γνώση, να έχουν κοινωνικές, πολιτιστικές και πολιτικές ευαισθησίες, να είναι ενεργοί και ωφέλιμοι για την κοινωνία και να υπηρετούν τις αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της φιλοπατρίας, της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Το όραμά μας είναι για ένα ελεύθερο και δημοκρατικό σχολείο, μακριά από κοινωνικούς αποκλεισμούς και μαθησιακές αντιθέσεις, ένα σχολείο δημοκρατίας και διαλόγου, στο οποίο τα παιδιά καθοδηγούνται από τον εκπαιδευτικό για να ανακαλύψουν τη γνώση, ένα σχολείο της χαράς, της ευτυχίας, των τεχνών και της δημιουργίας.

Προς επίτευξη αυτών των στόχων προτείνουμε συγκεκριμένα:

• Θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής ενιαίας δεκατετράχρονης εκπαίδευσης.
• Θεσμοθέτηση ακόμα ενός χρόνου υποχρεωτικής φοίτησης των παιδιών πριν από την προσχολική.
• Στήριξη οικονομική, παιδαγωγική, με τις αναγκαίες υποδομές του Δημόσιου Σχολείου. Ουσιαστική αύξηση των κονδυλίων στις σχολικές εφορείες και αναβάθμιση της υλικοτεχνικής υποδομής των σχολείων.
• Καθιέρωση ενός αξιοκρατικού συστήματος αξιολόγησης του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτικού έργου, που θα έχει ως βασικό στόχο την ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών μας για να μπορούν να προσφέρουν καλύτερα.
• Εκσυγχρονισμό και επέκταση του ενιαίου και προαιρετικού ολοήμερου σχολείου.
• Αναβάθμιση και στήριξη της ενιαίας ειδικής εκπαίδευσης, ούτως ώστε κανένα παιδί με αναπηρία να μη θυματοποιείται στο εκπαιδευτικό σύστημα (το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει προς το ΥΠΠΑΝ ολοκληρωμένη πρόταση).
• Εκσυγχρονισμό και πλήρη αναδιοργάνωση των εσπερινών σχολείων και των εσπερινών τεχνικών σχολών, (το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει προς το ΥΠΠΑΝ ολοκληρωμένη πρόταση).
• Δημιουργία νέων τεχνικών σχολών ειδικότερα στην περιφέρεια των πόλεων, ώστε η Τεχνική Εκπαίδευση να μπορεί να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση. Στήριξη και αναβάθμιση του αθλητικού και μουσικού σχολείου.
• Στήριξη και εκσυγχρονισμό των κρατικών ινστιτούτων επιμόρφωσης.
• Ενίσχυση και αναβάθμιση της κρατικής φοιτητικής μέριμνας.
• Μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό εκπαιδευτικό κέντρο παροχής ποιοτικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δίνοντας πρωταγωνιστικό ρόλο και στα δημόσια πανεπιστήμια.
• Τερματισμό της φιλοσοφίας ενίσχυσης του εξετασιοκεντρικού χαρακτήρα του σχολείου με την κατάργηση των εξετάσεων στα τετράμηνα.
• Εκσυγχρονισμό της αξιολόγησης του μαθητή με στόχο την ολόπλευρη μόρφωση και την καλλιέργεια κριτικής σκέψης.
• Δημιουργία ενός συνολικού σχεδίου στήριξης των παιδιών με παραβατική συμπεριφορά στο σχολείο, με έμφαση στην ψυχολογική, κοινωνική και παιδαγωγική στήριξη.
• Σημαντική ενίσχυση των εκπαιδευτικών ψυχολόγων και των εκπαιδευτικών συμβούλων, ούτως ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν στο έργο τους.

4. Υγεία: Ανθρωποκεντρική, ασθενοκεντρική, ποιοτική και καθολική

Σε συνθήκες οικονομικής, κοινωνικής κρίσης και οικονομικής ανισότητας η διαφύλαξη του δικαιώματος της υγείας είναι περισσότερο από αναγκαία. Η υγεία είναι δικαίωμα και αποτελεί κοινωνικό αγαθό το οποίο έχει υποχρέωση να παρέχει ένα κράτος στους πολίτες του.

Ο τομέας της υγείας στην Κύπρο νοσεί από τη μια, λόγω της έντασης της εμπορευματοποίησης και από την άλλη, λόγω της αδυναμίας του δημόσιου νοσοκομείου να ανταποκριθεί στις ανάγκες μιας σύγχρονης, ανθρωποκεντρικής, ασθενοκεντρικής και ποιοτικής φροντίδας υγείας.

Ο ανταγωνισμός και η κερδοσκοπία οδηγεί σε μια ιατρική για τους λίγους έχοντες τους οικονομικούς πόρους, ενώ μεγάλο μέρος της κοινωνίας αποκλείεται από την ίδιου επιπέδου πρόσβαση στην φροντίδα υγείας. Για αυτό και επιβάλλεται η πλήρης εφαρμογή του ΓεΣΥ.

Η σημερινή πραγματικότητα – ΓεΣΥ

Την 1^η Ιουνίου 2019 μέσα από συγκρούσεις, πολιτική ατολμία, αναποφαστικότητα, παλινδρομήσεις αλλά και τη συνειδητή υποβάθμιση του δημόσιου τομέα υγείας που επέβαλε η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ, άρχισε η εφαρμογή του μονοασφαλιστικού ΓεΣΥ. Το ΓεΣΥ άρχισε, γιατί το ΑΚΕΛ με αποφασιστικότητα υποστήριξε την εφαρμογή του εντός και εκτός βουλής.

Η μέχρι σήμερα πορεία του ΓεΣΥ επιβεβαιώνει τη μεγάλη ανάγκη που είχε η κυπριακή κοινωνία και ιδιαίτερα τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα για ένα καθολικό, ισότιμο, προσβάσιμο και αλληλέγγυο σύστημα υγείας. Το ΓεΣΥ στην παρούσα φάση παρουσιάζει και προβλήματα. Επιβάλλεται να παρακολουθούμε συστηματικά την υλοποίηση και λειτουργία του και να παρεμβαίνουμε αποφασιστικά για την επίλυση προβλημάτων, τη βελτίωση του επιπέδου των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη διαφύλαξη της φιλοσοφίας και των αρχών πάνω στις οποίες στηρίζεται το ΓεΣΥ.

Είναι σημαντική παράλληλα η ενίσχυση της ανεξαρτησίας του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας για να διασφαλίζεται η χρηστή διοίκηση, η διάκριση εξουσιών και η θωράκιση από πολιτικές παρεμβάσεις στη διαχείριση του ταμείου, καθώς και από φαινόμενα αδιαφάνειας και διαφθοράς.

Κεντρικός ο ρόλος του δημόσιου τομέα

Η πολιτική λιτότητας και η υπερφόρτωση –λόγω κυρίως της οικονομικής κρίσης- του δημόσιου τομέα αναπόφευκτα οδήγησαν στη δημιουργία λιστών αναμονής, στις ουρές, στην έλλειψη φαρμάκων και αναλωσίμων και σε άλλα σοβαρά καθημερινά λειτουργικά προβλήματα. Υπερβολικός φόρτος εργασίας, χαμηλό ηθικό, χαμηλότερα εισοδήματα και απογοήτευση οδηγούν γιατρούς και νοσηλευτές εκτός δημόσιων νοσοκομείων με αποτέλεσμα την περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης.

H κυβέρνηση ακολουθώντας παρελκυστική πολιτική οδήγησε τον δημόσιο τομέα στην απονεύρωση, την αυτοαποσύνθεση, την κοινωνική δυσφήμιση, στη συρρίκνωση και περιθωριοποίηση. Παράλληλα, η κυβέρνηση επέκτεινε το επικίνδυνο φαινόμενο μονοπώλησης και ξεπουλήματος των υπηρεσιών με την υποβάθμιση και διάλυση των αντίστοιχων κρατικών υπηρεσιών (υπηρεσίες καρκίνου κτλ). Έργα που προωθήθηκαν, π.χ. μεταμοσχευτικό, ακτινοθεραπευτικό οδηγήθηκαν στη διάλυση ή στον μαρασμό.

Στηρίζουμε τον εκσυγχρονισμό και την αναδιοργάνωση των κρατικών νοσηλευτηρίων για να καταστούν πιο αποδοτικά και ανταγωνιστικά διατηρώντας τον κοινωνικό τους ρόλο και χαρακτήρα. Τα νοσηλευτήρια θα πρέπει να είναι οργανισμοί μη κερδοσκοπικοί, κοινωνικά ωφέλιμοι, με αυτονομία στη λήψη αποφάσεων, οικονομικά αυτοεξαρτώμενοι και αυτοσυντήρητοι. Βασική παράμετρος της λειτουργίας τους είναι η καθιέρωση μηχανισμού εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου και η άσκηση ετήσιου οικονομικού ελέγχου από ανεξάρτητο μηχανισμό του κράτους, καθώς και ο συστηματικός ποιοτικός έλεγχος.

Με στόχο τα δημόσια νοσηλευτήρια να αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ΓεΣΥ και σημείο αναφοράς του τομέα Υγείας, και να διαδραματίσουν αποτελεσματικά τον ρόλο τους σε περιβάλλον ΓεΣΥ, επιβάλλεται:

• Επίτευξη συμφωνίας για την οργανωτική δομή, συγκρότηση και στελέχωση των Νοσηλευτηρίων και Ιατρικών Κέντρων, η οποία θα ενισχυθεί μέσα από τις συμφωνημένες πρόνοιες Αυτονόμησης των Κρατικών Νοσοκομείων στο πλαίσιο του ΓεΣΥ.
• Eισαγωγή σύγχρονων, επιστημονικά ορθών κλινικών πρωτοκόλλων και κατευθυντήριων γραμμών και συστηματικού ποιοτικού ελέγχου, σε όλα τα νοσηλευτικά ιδρύματα για την προστασία τόσο των ασθενών, όσο και των εργαζομένων.
• Ουσιαστικός και αναπόσπαστος παράγοντας αναβάθμισης του υγειονομικού συστήματος είναι η συνολική βελτίωση της θέσης των Επαγγελματιών Υγείας και των εργαζομένων στον χώρο, από άποψη επιστημονική, επαγγελματική, συνθηκών δουλειάς, αμοιβής, συντάξεων και συνομολόγησης συμβάσεων εργασίας. Επιμένουμε στον θεσμό πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης των γιατρών στα δημόσια νοσηλευτήρια.
• Ενίσχυση των δημόσιων νοσηλευτηρίων με όλες τις αναγκαίες κλινικές και εξειδικευμένες μονάδες και γενικά αναβάθμιση της υποδομής τους.
• Δημιουργία και ενίσχυση, εκεί και όπου χρειάζεται, Κέντρων Υγείας για πλήρη κάλυψη όλου του πληθυσμού.

Για την αναβάθμιση του Τομέα Υγείας προτείνουμε:

• Ολοκληρωμένη εκπαιδευτική πολιτική για τους επαγγελματίες υγείας.
• Υιοθέτηση και εφαρμογή μεθόδων θεραπείας με εγκυρότητα, ευελιξία και ψηλό βαθμό επιτυχίας.
• Πλήρη μηχανογράφηση των νοσηλευτηρίων, εισαγωγή του ehealth, που έχει καθυστερήσει. Οργάνωση και λειτουργία οργανισμού συλλογής και αξιόπιστης ανάλυσης στατιστικών δεδομένων για σκοπούς έρευνας και βελτίωσης της παρεχόμενης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
• Αλλαγή στην οργανωτική δομή του Υπουργείου Υγείας, ώστε να συνάδει με τις απαιτήσεις του ΓεΣΥ, που επιφυλάσσει στο Υπουργείο επιτελικό και στρατηγικό ρόλο.
• Εφαρμογή του θεσμού της Ιατρικής Εργασίας στις προβλεπόμενες από τον νόμο επιχειρήσεις
• Εισαγωγή και επέκταση της πρόληψης σε οργανωμένη βάση, έτσι που να μειωθεί η νοσηρότητα.
• Αναβάθμιση στις παρεχόμενες υπηρεσίες αντιμετώπισης ατόμων με ειδικές ανάγκες και των παραπληγικών.
• Περαιτέρω επέκταση και ενίσχυση της κοινοτικής νοσηλευτικής.
• Δημιουργία ανεξάρτητου Ινστιτούτου Δικανικών Επιστημών (ΙΔΕ), το οποίο θα περιλαμβάνει τα τμήματα που μέχρι στιγμής είναι διασκορπισμένα κάτω από διαφορετικά Υπουργεία και Υπηρεσίες
• Δημιουργία Επιμελητηρίου Προώθησης του Ιατρικού Τουρισμού στην Κύπρο και της δημιουργίας συνεργιών με στόχο τη προσέλκυση επενδύσεων για εξειδικευμένες μονάδες υγείας (health farms) σε αγροτικές και ορεινές περιοχές.
• Δημιουργία Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, ο οποίος να έχει την ευθύνη της αδειοδότησης ασφαλών, αποτελεσματικών και ποιοτικών φαρμάκων και της παρακολούθησής τους μετά την κυκλοφορία.
• Δημιουργία κινήτρων για περαιτέρω ανάπτυξη της φαρμακευτικής έρευνας, καινοτομίας και βιομηχανίας στην Κύπρο.
• Δημιουργία Κέντρου Πληροφόρησης για τα φάρμακα και εισαγωγή του θεσμού του κλινικού Φαρμακοποιού στο περιβάλλον των αυτονομημένων νοσηλευτηρίων.
• Δημιουργία ανεξάρτητης Σχολιατρικής Υπηρεσίας με τη συνεργασία κυβερνητικών και ιδιωτών γιατρών, η οποία θα επεκτείνει τις υπηρεσίες της και σε θέματα διατροφής και υγιεινής σε όλα τα σχολεία.
• Παραχώρηση νέων εγκεκριμένων, εξειδικευμένων φαρμακευτικών προϊόντων στη βάση σύγχρονων, επιστημονικά τεκμηριωμένων πρωτοκόλλων.
• Δημιουργία κέντρων αναφοράς (reference centres) και εκπόνηση εθνικής στρατηγικής για κάθε ομάδα ασθενών.
• Η Ιατρική Σχολή στο Πανεπιστήμιο Κύπρου ιδρύθηκε από την Κυβέρνηση Χριστόφια και πρέπει να ολοκληρωθεί χωρίς αχρείαστες συγκρούσεις, μέσα από δημοκρατικές και διαφανείς διαδικασίες δημιουργώντας συνέργειες με τους κλινικούς ιατρούς για να φτάσουμε στην πλήρη λειτουργία και ανάπτυξή της. Η Ιατρική Σχολή και η ακαδημαική Ιατρική θα πρέπει να αποτελούν βασικό παράγοντα συνεχούς εκσυγχρονισμού της υγείας, έρευνας και ανάπτυξης, αλλά και συνεχούς αναβάθμισης της Ιατρικής.
• Υιοθέτηση πολιτικών ολιστικής αντιμετώπισης των σπάνιων νοσημάτων.
• Ενίσχυση του θεσμού των κέντρων αποκατάστασης και ένταξής τους στο ΓΕΣΥ.

5. Εκσυγχρονισμός των θεσμών. Αντιμετώπιση της διαφθοράς

Τα φαινόμενα διαπλοκής και διαφθοράς στην κυπριακή κοινωνία που δυστυχώς επιτείνονται από την έλλειψη διαφάνειας και αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου, δικαιώνουν την επιμονή του ΑΚΕΛ για την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών που να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά διαχρονικές παθογένειες που πλήττουν την εμπιστοσύνη των πολιτών έναντι του κράτους και των θεσμών.

Το μέγεθος της διαφθοράς στη χώρα μας αποτυπώνεται στην Έκθεση του 2018 της Παγκόσμιας Τράπεζας, στην οποία καταγράφεται ότι, από το 2013 που ανέλαβε τη διακυβέρνηση του τόπου ο Νίκος Αναστασιάδης και ο ΔΗΣΥ, η Κύπρος σημείωσε τη μεγαλύτερη αύξηση διαφθοράς σε όλη την ΕΕ. Μάλιστα αυτή αποτελεί την τελευταία από μια σειρά εκθέσεων διεθνών οργανισμών, ευρωπαϊκών θεσμών, μη κυβερνητικών οργανώσεων και αποκαλύψεων ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων για την άνευ προηγουμένου κλιμάκωση της διαφθοράς στην Κύπρο.

Δυστυχώς οι προσπάθειες που καταβάλλονται διαχρονικά από το ΑΚΕΛ ώστε να αντιμετωπιστούν ουσιαστικά τα φαινόμενα διαπλοκής και διαφθοράς που απομακρύνουν περαιτέρω τους πολίτες από τη δημόσια ζωή, σκοντάφτουν στην έλλειψη πολιτικής βούλησης, πρωτίστως από το κυβερνητικό στρατόπεδο και άλλες πολιτικές δυνάμεις.

Διαχρονικά καταθέτουμε προτάσεις, κάποιες από τις οποίες έχουν πάρει τη μορφή νομοθεσιών αναφορικά με την εγκαθίδρυση ανεξάρτητων θεσμών και αξιωματούχων, τη βελτίωση της πρόσβασης του πολίτη προς το κράτος και τις υπηρεσίες, τον οικονομικό έλεγχο και τη λογοδοσία διαφόρων φορέων.

Στις σημερινές συνθήκες, η απαίτηση για περαιτέρω εμπέδωση της αξιοκρατίας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας όλων αποτελεί αναγκαιότητα. Αυτό προτάσσει την ανάγκη αύξησης των μηχανισμών ελέγχου και πρόληψης, καθώς και εκείνων της πάταξης και της τιμωρίας.

Στην προσπάθεια για ριζική αντιμετώπιση των φαινομένων διαπλοκής και διαφθοράς, που συνεπάγεται αλλαγή νοοτροπίας και μια διαφορετική ανώτερη κοινωνική συνείδηση, καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει η αέναη προσπάθεια διαπαιδαγώγησης του κομματικού συνόλου και της κοινωνίας ευρύτερα. Για την Αριστερά μια κοινωνία, η οποία ανέχεται τέτοια φαινόμενα ή ακόμα χειρότερα τα αναπαράγει, δεν είναι υγιής. Σε ό,τι αφορά το ίδιο το Κόμμα και ιδιαίτερα τα στελέχη του, η διαχρονική και σταθερή απαίτηση για εντιμότητα και η ανάγκη να καθοδηγούμε την κοινωνία με τη δύναμη του δικού μας παραδείγματος, καθίσταται αδήριτη. Διαφορετικά, ο διακριτός μας ρόλος μέσα στην κοινωνία που εκπηγάζει και από την ιδεολογική μας προσέγγιση, θα αλλοιωθεί.

Το ΑΚΕΛ θα συνεχίσει να καταθέτει προτάσεις και να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που ως θεσμικά και πρακτικά μέτρα συνοψίζονται στα εξής:

• Εκσυγχρονισμός της Δημόσιας Υπηρεσίας με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας στη λήψη αποφάσεων και στη σχέση του πολίτη με τη δημόσια διοίκηση, την προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και την εισαγωγή αντικειμενικών, μετρήσιμων κριτηρίων στη διαδικασία πρόσληψης και αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων.
• Θεσμική ρύθμιση περιορισμού θητειών σε διάφορα πολιτειακά αξιώματα και εναλλαξιμότητα σε νευραλγικές θέσεις της Δημόσιας Υπηρεσίας.
• Δυνατότητα δημόσιου ελέγχου όλων των προσφορών που κατακυρώνονται από το δημόσιο και ημιδημόσιο τομέα.
• Διεύρυνση του καταλόγου των ελεγχόμενων προσώπων για σκοπούς υποβολής δήλωσης «πόθεν έσχες», η οποία να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, τις τρεις εξουσίες (εκτελεστική, νομοθετική, δικαστική) και γενικά όλους όσοι διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα ασκώντας δημόσια εξουσία ή ως εκ της θέσεώς τους λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις που επηρεάζουν τα δημόσια οικονομικά ή τη δημόσια διοίκηση.
• Νομοθετική ρύθμιση των οικονομικών δραστηριοτήτων μη κυβερνητικών οργανώσεων με στόχο τη διαφάνεια και έλεγχο στη χρηματοδότησή τους.
• Δημοσιοποίηση των εξελεγμένων λογαριασμών των ΜΜΕ με ταυτόχρονη πληροφόρηση της κοινής γνώμης για τους πραγματικούς ιδιοκτήτες (beneficial owners), περιλαμβανομένων θυγατρικών και συνδεδεμένων εταιρειών.
• Ολοκληρωμένη ρύθμιση των οικονομικών υποχρεώσεων της Εκκλησίας της Κύπρου και διαφάνεια στην επιχειρηματική σχέση της με το κράτος.
• Πλήρης διαχωρισμός του κράτους από την Εκκλησία.
• Εκσυγχρονισμός του θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου που διέπει τις προσφορές και αγορές εξοπλιστικών προγραμμάτων έχοντας πάντοτε υπόψη την πτυχή της εθνικής ασφάλειας, καθώς και του απόρρητου που διέπει τον τομέα της Άμυνας.
• Υποχρεωτική δήμευση περιουσίας πρώην και νυν πολιτειακών αξιωματούχων και δημόσιων λειτουργών, οι οποίοι καταδικάζονται για αδικήματα φοροδιαφυγής, δεκασμού και διασπάθισης δημόσιου χρήματος.
• Νομοθετική ρύθμιση αυστηρότερων ποινών, έτσι που οι επιπτώσεις από τυχόν διάπραξη αδικημάτων εις βάρος του Δημοσίου να είναι αποτρεπτικές για τη διάπραξή τους.
• Αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας σε πολιτικές και συστήματα ελέγχου.
• Βελτίωση της προσβασιμότητας του πολίτη στις Αρχές, ειδικότερα σε θέματα εξασφάλισης δημοσίων εγγράφων, εξυπηρέτησης και διαφάνειας σε σχέση με αποφάσεις που τον επηρεάζουν, μέσα από δημόσιες ακροάσεις και λογοδοσία.
• Εφαρμογή αποτελεσματικών μηχανισμών εσωτερικού ελέγχου σε κάθε Υπουργείο, Ημικρατικό Οργανισμό ή δημόσια αρχή. Σύσταση αντίστοιχων υπηρεσιών παραπόνων για τους πολίτες.
• Εκσυγχρονισμός, αλλά και ουσιαστική εφαρμογή της νομοθεσίας που αφορά στο ασυμβίβαστο και στη σύγκρουση συμφερόντων κρατικών και πολιτειακών αξιωματούχων.

6. Δικαιοσύνη και ασφάλεια
7. Το σύστημα Δικαιοσύνης

Το νομοθετικό πλαίσιο που διασφαλίζει το περί δικαίου αίσθημα τον πολιτών, καθώς και η απονομή της Δικαιοσύνης κατά τρόπο που να είναι και να φαίνεται αντικειμενικά αμερόληπτη, αποτελούν την πεμπτουσία του κοινωνικού συμβολαίου κάθε προοδευτικού δημοκρατικού κράτους με τους πολίτες. Τα σκάνδαλα που έχουν ταλαιπωρήσει την κυπριακή κοινωνία και πολιτεία δεν έχουν τύχει ουσιαστικής αντιμετώπισης και δεν έχει προστατευτεί το δημόσιο συμφέρον κατά τη διάρκεια της επταετούς διακυβέρνησης Αναστασιάδη – Συναγερμού προκαλώντας το δημόσιο αίσθημα. Επιπρόσθετα, οι νομοθεσίες που έχει προωθήσει η παρούσα κυβέρνηση για να προστατέψει τον τραπεζικό τομέα και να στηρίξει το μεγάλο κεφάλαιο έχουν σμπαραλιάσει το κράτος δικαίου, αφού στη βάση τους έχουν οδηγηθεί ακόμη και σε φυλάκιση πολίτες που κανονικά θα έπρεπε να τυγχάνουν προστασίας. Παράλληλα, με προσχηματικές αιτιάσεις έχουν περισταλεί δικαιώματα.

Η διαπίστωση ότι το σύστημα απονομής δικαιοσύνης στην Κύπρο αντιμετωπίζει προβλήματα, όπως για παράδειγμα η μεγάλη καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης, επιβεβαιώνεται δυστυχώς καθημερινά από τους πολίτες. Τα ελλείμματα που ενυπάρχουν στη λειτουργία του τομέα της Δικαιοσύνης επιβεβαιώνεται και από τους αρμόδιους λειτουργούς και εκθέσεις εμπειρογνωμόνων.

Καθοριστικός πυλώνας για τη διασφάλιση του κράτους δικαίου συνιστά:

• η προοδευτική κατεύθυνση της νομοθεσίας,
• η έγκαιρη απονομή της δικαιοσύνης,
• η αμεροληψία που σήμερα αμφισβητείται ως αποτέλεσμα κρουσμάτων σύγκρουσης συμφέροντος που έχουν πληγώσει τη Δικαιοσύνη.

Έχοντας αυτά υπόψη, το ΑΚΕΛ αποδίδει τεράστια σημασία στην προσπάθεια για συναφείς μεταρρυθμίσεις, οι οποίες αποτελούν συλλογική απαίτηση και κοινωνική ανάγκη. Προς αυτή την κατεύθυνση λειτουργώντας -όπως πάντοτε- δημιουργικά και υπεύθυνα θα συνεχίσουμε να καταθέτουμε θέσεις, απόψεις και προτάσεις για πραγματική, αποτελεσματική, αμερόληπτη και ταχεία απονομή δικαιοσύνης με διαφάνεια.

Βασικές προτάσεις μας είναι:

• Διασφάλιση του δικαιώματος πρόσβασης στη δικαιοσύνη ανεξαρτήτως εισοδήματος. Επέκταση του δικαιώματος για νομική αρωγή στη βάση κοινωνικο-οικονομικών κριτηρίων.
• Εκσυγχρονισμό των Θεσμών και απλοποίηση των διαδικασιών Πολιτικής Δικονομίας. Εκσυγχρονισμός και αποτελεσματικότητα του δικαίου εκτέλεσης των αποφάσεων.
• Διαχωρισμό του Ανωτάτου Δικαστηρίου σε Ανώτατο Δικαστήριο και Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο.
• Ίδρυση Εμποροδικείου και Δικαστηρίου Απαιτήσεων Μικρής Κλίμακας για αποφόρτιση των Επαρχιακών Δικαστηρίων.
• Ριζική Αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα με προοδευτική κατεύθυνση.
• Δημιουργία Δικαστηρίου Ανηλίκων με ταυτόχρονη θέσπιση ολοκληρωμένης σωφρονιστικής πολιτικής αποκλειστικά για ανήλικους παραβάτες.
• Ενίσχυση του Γραφείου Επιτρόπου Νομοθεσίας για να καταστεί δυνατή η αναθεώρηση και ο εκσυγχρονισμός του δικαίου.
• Θεσμοθέτηση σε συνεργασία με τη Δικαστική Εξουσία διαδικασιών επιμόρφωσης δικαστών.
• Δημιουργία σχολής δικαστών.
• Άμεση υλοποίηση της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης.
• Υιοθέτηση διαφανών διαδικασιών διορισμού και ανέλιξης δικαστών.
• Περαιτέρω ενίσχυση και εκσυγχρονισμό της Νομικής Υπηρεσίας, που θα περιλαμβάνει τη δημιουργία ειδικού και ενοποιημένου Τμήματος Δημόσιου Κατήγορου.
• Θεσμοθέτηση Μόνιμης Επιτροπής Αναθεώρησης του Δικαίου.

1. Το σύστημα Ασφάλειας

Συνυφασμένη με τον τομέα της δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου είναι ο τομέας της δημόσιας τάξης και ασφάλειας. Η χρησιμοποίηση του τομέα ασφάλειας από μέρους της κυβέρνησης για ικανοποίηση ιδιοτελών πολιτικών συμφερόντων της προκαλεί μεγάλα προβλήματα στη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα της Αστυνομίας.

Για τον τομέα της Ασφάλειας ανάμεσα σε άλλα προτείνουμε:

• Ενίσχυση των εργασιακών δικαιωμάτων των μελών της Αστυνομίας και ρύθμιση της υπηρεσίας τους με βάση διαφανείς και αξιοκρατικές διαδικασίες.
• Αναβάθμιση της υλικοτεχνικής υποδομής και αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών, ιδιαίτερα για την πρόληψη και εξιχνίαση εγκλημάτων λευκού κολάρου και παιδικής πορνογραφίας.
• Αξιοκρατικές και αντικειμενικές διαδικασίες πρόσληψης και υπηρεσιακής ανέλιξης, μακριά από κομματικές ή άλλες σκοπιμότητες.
• Ολοκλήρωση του νομοθετικού πλαισίου για πρόληψη και αντιμετώπιση της διαπλοκής και διαφθοράς στο Αστυνομικό Σώμα.
• Αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό των περί Αστυνομίας Νόμων και Κανονισμών
• Ριζικό αναπροσανατολισμό του σωφρονιστικού συστήματος με την ενίσχυση προγραμμάτων που θα μειώνουν τον κίνδυνο υποτροπιασμού πρώην κατάδικων.
• Δημιουργία ξεχωριστής Υπηρεσίας Κοινωνικής Επανένταξης πρώην κατάδικων.
• Ενίσχυση του θεσμού της αποφυλάκισης υπό όρους και εισαγωγή διαφανών κριτηρίων στη διαδικασία απονομής χάριτος.
• Βελτίωση των διαδικασιών εφαρμογής της εναλλακτικής ποινής για ουσιοεξαρτημένους.
• Αναθεώρηση των δομών και βελτίωση των υποδομών στις Κεντρικές Φυλακές καθώς και σε άλλους χώρους εγκλεισμού υπόδικων και κατάδικων.

Για την ΚΥΠ εισηγούμαστε:

• Θέσπιση Κανονισμών που θα αφορούν τη λειτουργικότητα και το δημοκρατικό έλεγχο της δράσης της Υπηρεσίας.
• Ολοκλήρωση της προσπάθειας για μεταφορά και παροχή πρόσβασης στην κοινωνία στο ιστορικό αρχείο της ΚΥΠ, ιδιαίτερα αναφορικά με κρίσιμες περιόδους της ιστορίας της Κύπρου.