Engelli Bireyler
Engelli bireylerin yaşam kalitesinin iyileştirilmesinin ilerletilmesi ve onların ülkenin sosyoekonomik ve kültürel yaşamında eşit katılımlarının sağlanması bizim anlayışımıza göre devletin bir yükümlülüğüdür. Engelli bireylerin hakları tarihinde en kapsamlı ve yasal olarak en güçlü bağlayıcı metni teşkil eden engellilerin haklarına ilişkin BM Sözleşmesi’nin Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından 2011 yılında onaylanması ülkemizde engellilerin haklarının güvence altına alınması sürecinde tarihi bir andır. Bu sözleşmenin hükümleri diğerlerinin yanı sıra istihdam, doğal ve yapılandırılmış ortama ve aynı zamanda bilgi teknolojisine erişim alanlarını da kapsayan bireysel, siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel haklarla ilgilidir.
Kıbrıs Engelli Bireylerin Haklarının İlerletilmesinde Son Sıralardadır
Sözleşmede tanımlandığı şekliyle engelli bireylerin haklarından tam olarak yararlanmaları hala daha bir gerçeklik değil, talep edilen bir şeydir. BM engelli bireylerin haklarına dair sözleşmenin uygulanması konusunda Kıbrıs’a onlarca uyarıda bulundu. Ayrıca Kıbrıs engelli bireyler için yapılan harcamalarda Avrupa’da son sıradaki ülkedir. Aynı zamanda ülkemizde engelli bireyler için ne özel hukuki çerçeve, ne de kapsamlı bir stratejik planlama mevcuttur. Mevcut hükümet engelli bireylerin, örgütlü engelliler hareketlerinin görüşlerini ve endişelerini sistematik bir biçimde görmezden gelmektedir. Aynı zamanda engelli bireylere yönelik kültür ve tavırla ilgili olarak Kıbrıs toplumunun önünde kat etmesi gereken uzun bir yol var. Tüm bunların sonucu, Kıbrıs’taki engelli bireylerin büyük kısmının sosyal dışlanma, yoksulluk ve işsizliğe maruz kalmasıdır. Eurostat verilerinin de gösterdiği gibi, Güvence Altına Alınmış Asgari Gelir uygulaması da engelli bireylerin özel ihtiyaçlarını karşılayamamaktadır. Kıbrıs’ta engelli her iki kişiden biri masraflarını karşılayamamaktadır. Aynı zamanda sosyal devlet ve sosyal altyapılar özel sektöre teslim edilerek adım adım ortadan kaldırılmaktadır. Tüm bunlar zincirleme bir şekilde engelli bireylerin daha fazla yoksullaştırılmasına, insan haklarının ve onurlarının çiğnenmesine yol açmaktadır. Ayrıca engelli bireyler kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarının aşağılayıcı davranışlarıyla, halka açık alanlarda ve eğitimde ciddi erişilebilirlik sorunlarıyla ve engelli bireylerin onuruna, bireysel özerkliğine, bağımsız yaşamına ve topluma tam katılımına saygıyı ortadan kaldırmakla sonuçlanan bir dizi olguyla karşı karşıya kalmaktadır.
AKEL’in önerileri ve talepleri
AKEL, engelliliğin bedelinin bireysel değil, toplumsal olması ve toplum tarafından üstlenilmesi gerektiği ilkesini savunmaktadır. Engellilerin sorunlarına sadece bazı ödenekler sağlanmasıyla çözüm bulunamaz, sadece Güvence Altına Alınmış Asgari Gelir uygulamasıyla karşı koyulamaz. Engelli bireylerin topluma entegrasyonu ve nitelikli yaşam hedefleriyle sosyal ve koruma programlarının stratejik planlanması ve uygulanması istihdama, eğitime, terapi ve pedagojik destek hizmetlerine erişiminin sağlanması gerekmektedir. Sosyal koruma konularında devletin desteğini güçlendiren politikalara ihtiyaç vardır. Destek, bakım, rehabilitasyon ve entegrasyon programları ve yapıları gerekmektedir. AKEL’in ana öncelikleri şunlardır:
- Engelli bir kişinin engeli nedeniyle hak sahibi olduğu sosyal ve ekonomik desteği belirleyen uzmanlaşmış özel hukuki mevzuatın getirilmesi.
- Erişilebilirlik ilkesinin uygulanması için etkin önlemlerin alınması.
- Devlet ve yerel yönetimler tarafından engelli bireylere yönelik sosyal destek, sosyalleşme ve eğlence, korunma ve mesleki eğitim için yeterli altyapıların yaratılması.
- Devlet hizmetlerinde ve daha geniş kamu sektöründe işe alımlarda kota uygulanmasına ilişkin yasanın etkin bir şekilde uygulanması ve kota ilkesinin özel sektörü de kapsayacak şekilde genişletilmesi.
- Daha geniş kamu sektöründe engelli bireylerin işe alımına dair yasa Hristofyas hükümeti tarafından engelli bireylerin istihdamda karşılaştıkları dezavantajları telafi edecek bir araç, pozitif bir önlem olarak çıkarıldı. Geniş kamu sektörü kuruluşlarının münhalleri için belirli nesnel kriterleri karşılayan engelli kişileri işe almaları yönünde yükümlülük üstlenmesinin yaratılması yoluyla münhallerin yüzde 10’una varan oranda engelli kişilerin istihdam edilmesi.
- Engelli Örgütleri Federasyonu’nun sahip olması gereken sosyal ortak rolüyle ilgili olarak BM Sözleşmesinin ve mevzuatının doğru uygulanması.
Engelli bireylerin haklarının ilerletilmesi hem ülke düzeyinde hem de Avrupa düzeyinde sosyal politika konularında AKEL açısından en önemli önceliklerden biridir.
AKEL Avrupa Parlamentosu Milletvekili Yorgos Yeorgiu bugün engelli bireylerin karşılaştığı sorunların bütünsel bir yaklaşımla ele alınması için tüm Avrupa çapında bir stratejiyi öne çıkarmayı hedefleyen Avrupa Parlamentosu’nun engellilere ilişkin partiler arası grubunun başkan yardımcısıdır.